Heeren Kiezers 1910 NIEUPORT Wetenschappelijke kronijk Hoogwater te Nieuport Samenspraak i J. Betere traktementen aan onze vrienden. ze nogmaals kan P. - De liberale neringdoeners nooit den penning gejond... J. En onze vrienden bevoordeeligd. p. Is ’t dan te verwonderen dal er krol en Compagnie in de kas is? J. En dal de contribution nog zullen ver- hoogen! P. Is ’t waar, Jan? J. Wel zeker, maar zij moeten daarmee wachten tot achter Mei ten naasten jare Of tot achter de naaste gemeentekiezing... P. Begrepen Jan. Daarbij ze zijn nooit haastig op ’t stadhuis J. Hoezoo? p. Wel, de begrooting van vande jare is nu in September maar te berde gekomen in plaats van verleden jaar in September. J. Zoudt ge peinzen dat er iets in den haak niet was? Een heel jaar te late! p Past... Goên avond, Jan. ’s avonds 10,04 10,45 11,20 11,53 12,09 12,41 1,13 20 fr. 45 20 fr. 85 aannemers ver- 10 October 11 12 Diefstal. In d$n nacht van zondag tol maandag laatst werd alhier eeoe dielte met in braak gepleegd bij den beer Debt uck-Dedeysler, Recollettenstraat. De dieven nebben een paar vensterruiten uitgesneden en een aantal pijpen en ander rookgerief ter waarde van 30 franken medegenomen. Van de daders is nog geen spoor ontdekt. 15 16 Op 12 September laatstleden werd op de Sterrewacht van Heidelberg door de photogra phic ’t bewijs geleverd dat de komeet van Halley weder in aantocht is. Dit hemellichaam, waarvan de eerst gekende verschijning tot het jaar 12 voor onze tijdrekening opklimt, verschijnt onge veer alle 76 jaren. Sedert zijne laatste terugkomst zijn de vorschingsmiddelen der wetenschap, en namelijk der spectroscopie, merkelijk vooruit geschreden en, daar men niet veel gelegenheden heeft heldere kometen te onderzoeken, is dit nieuwe optreden eene belangrijke wetenschappe lijke gebeurtenis. Voor de oningewijden zal het ook zeker belang hebben, want, alhoewel de ko meet vooralsnog, zelfs met de machtigste teles- kopen, niet kan waargenomen worden, zal zij rond April aanslaande reeds voor het ongewa pende oog zichtbaar zijn; eerst ’s morgens voor zonsopgang, later ’s avonds, en wellicht eene prachtige verschijning aan den hemel worden Die komeet van Halley heeft aanleiding gege ven tot zeer veel bijgeloovige uitingen. liet toe val jheeft inderdaad gewild, dat hare verschij ningen dikwijls belangrijke geschiedkundige ge beurtenissen voorafgegaan zijn en alzoo de voor bode daarvan schenen. Dit was namelijk het ge val met den val van Jerusalem, de nederlaag van Attila, de verovering van Engeland door de Noormannen. Toen zij, in 1456. nogmaals verscheen, was het drie jaar geleden dat de Turken Konslan- linopel hadden bemachtigd. Mahomed II had Bosnië en Servië veroverd en bedreigde Wee nen en Rome. De volkeren van Europa verkeer den in hevigen angst en de paus Calixlus III was zelf zoo verschrikt dat bij openbare gebeden voorschreef om den komeet zoowel als de Tur ken af te weren. Voorwaar een bewijs dat godsdienst en bijge loof veel gemeens hebben. Nota der redactie Alhoewel niet bijgeloovig, zijn wij overtuigd dal de verschijning der komeet van Halley in April aanslaande de voorbode zal zijn van eene belangrijke gebeurtenis de val van ’t klerikaal ministerie in Mei 1910. Zondag Maandag Dinsdag Woensdag 13 Donderdag 14 Vrijdag Zaterdag De kiezerslijsten van 1 Mei 1910 tot 30 April 1011 zijn verschenen. Met die lijsten wordt gestemd in de Kamerkiezing van Mei aanstaande. Het is dus noodig dat onze vrienden op die lijsten met het aantal stemmen ingeschreven zijn waarop zij recht hebben en dat onze tegenstrevers er geen grooter stemmental op voorkomen dan hun toekomt. Komt dus allen naar het koffiehuis Willems Fends Valkestraat Nieuport, waar de lijsten van al de gemeenten van het kanton Nieuport ter inzage van een ieder berusten. Zie de lijsten na, en, wie denkt voor zich zelven, voor anderen of tegen anderen te moeten reklameeren, zegge het ten lokale. Het bestuur van den Vrijzinnigen Volks bond van Nieuport zal zieh hiermede kos teloos gelasten. Alle reklamatiën moeten vóór het einde der maand October bij het College van Burgemeester en Schepen van elke gemeente ingediend worden. Er is dus haast bij en niet wachten of uitstellen is de boodschap. Ziehier de bijzonderste bepalingen be treffende het kiesrecht Om kiezer te zijn is de eerste vereischte dat men geboren Belg zij, of de inburge ring bekomen hebbe. Daarenboven moet men nog de volgende voorwaarden vereenigen Om kiezer te zijn vcor de Kamer moet men op 1“ Mei 1910 ten volle 25 jaar oud zijn; voor den Senaat, voor de Provincie en voor de Gemeente 30 jaar. Om ingeschreven te zijn als kiezer voor de Kamer, den Senaat en de Provincie, moet men op 1 Juli 1909 ten minste sedert één jaar ten volle in de stad of gemeente 's morg. 9,40 10,25 11,03 11,37 12,00 12,25 12,57 Ziedaar een jaartal dat in het geschie denisboek der Belgische potitiek den val der klerikale dwingelandij zal kenmerken. Sedert 1884, het noodlottig jaar, heeft de Regeeriag nooit harder in nesten ge zeten. Nog nooit bestond in de dompers partij zulke tweedracht; nog nooit was hare meerderheid zoo gering; nog nooit stond zij zoo dicht bij haar graf. Het rijk der klerialen is ten einde, en dat zullen wij bewijzen. Toen de klerikalen aan het bewind kwa men dank aan de toenmalige verdeeldheid der liberalen, schreeuwden zij Geen man geen kanon, geen cent meer.’ Eu uit deze weinige woorden bestond gansch hun pro gramma. Thans zijn zy, dank list en bedrog, dwang en broodroof, sedert 25 jaar aan het bewind, en hoe hebben zij hunne be loften gehouden! Honderden millioenen voor nuttelooze for ten hebben zij gestemd; ziedaar wat zij noemen Geen man, geen cent, geen ka non meer! Het leger dat ze op nieuwen voet willen inrichten telt schier meer gestreepten dan simpele soldaten, en kost ons de oogen uit den kop en niettegenstaande dat zou het ten eind* ontheven te worden van den onder houd van Jan best<^ n'1>.i uitweg langs de Veur- n -.;tari. 11° locpI vn->r <’e automoble- wfci.d^ ütu nu; ien uor de stad. De tuer Burgemeester zegl dal deze vraag reeds ge daan is geweest, doch dal men ze nogmaals kan vernieuwen. De heer Burgemeester zegl dat het Schepen college er in gelukt is de portretten te bekomen van de Burgemeesters van Nieuport namelijk van de HH. Vander Beke, Louis Meynne, Van Baeckel, Van Cuyck en De Roo. Alleen het por tret van burgemeester Lefever wordt nog gemist. Hij stelt voor bedankingen te sturen aan de fa- miliën die de stad met deze portretten hebben begiftigd, hetgeen eenparig wordt aangenomen Deze portretten berusten nu in de miiiciezaal van het stadhuis en zullen al har uitgestald wor den. De zitting wordt geheven. een bijzonder krediet in 1908 werd voorzien, dat gedeeltelijk dees jaar werd gebruikt; en de heer I schepnn Thiyghebaert verklaart dat er ter; 1 i dagen gcene werklieden aan d-.j beplu ling n nog werkzaam zijn. Het lid heer De Jaegher zegt dat deze kredieten aanneembaar zouden geweost zijn, indien de be grooting een jaar geleden, zooals de wet het voorschrijft, overgelegd geweest ware, doch nu, dat bijna 9 maanden van 1909 zijn verloopen, is hij tot de overtuiging gekomen, dat er nu reeds meer verteerd is; de gevraagde kredieten zouden im de u verhoogd worden en bijgevolg zou de b {grooting niet meer in evenwicht zijn De heer Secretaris vraagt waarom de heer De Jaegher geen overdracht of vermeerdering van kredieten voorstelt, en deze antwooidtdat hij geene voorstellen wil doen; dat het aan het Sche pencollege toekoml van de begrooting behoorlijk op te stellen, ten einde tot geene overschrijdin gen van kredieten zijn toevlucht te moeten ne men, zooals, bij voorbeeld, voor het dienstjaar 1907 gedurende hetwelker 35188 fr. 30 meer werd verteerd dan voorzien was. Hij wenscht te weten wat er tot heden betaald ot besteld geweest, ten einde zich een gedacht te kunnen vormen tot welk cijferde gevraagde kre dieten zouden moeten verhoogd worden. De heer Secretaris zegt dat de stadsleveranciers slechts op het einde van ’t jaar hunne rekeningen inzen den en dat tot heden niets of weinig werd be taald. Niettegenstaande het aandringen van het lid heer De Jaegher worden hem de gevraagde inlichtingen niet gegeven. De heer Secretaris zegt dat de gewone inkomsten der stad, de ver plichtende en vrijstaande uitgaven nog overtref fen, na rekening gehouden te hebben van den toekomenden intiest en aflos der leaning van 255,000 fr. De heer De Jaegher erkent dat deze begrooting beter dan de voorgaande is opgesteld voor wat de gewone en buitengewone uitgaven betreft. Betrekkelijk het krediet van 15000 fr. tot be taling van het bluschmaterieel doet de heer Dq Jaegher opmerken dat reeds in de rekening van 1907 de som voorkomt van 2511.20 fr. Hij be klaagt zich over deze groote uitgaven van 1751’ fr. 20. Verschillige leden doen hem opmerken dat na den brand van het hotel de la Bourse de HH. Maertens en Gommers de eersten waren om te zeggen, dat het bluschmaterieel moest ver nieuwd en verbeterd worden en dat men des noods de belastingen moest verhoogen. De heer De Jaegher zegt dat hij het volkomen eens is met hen. voor wat betreft de nuttige onkosten, doch niet voorde onkosten van parade en het lid heer Rybens zegt dat men dikwijls de parade moet doen om het nuttige te bekomen. Eindelijk vraagt de heer De Jaegher de neder- legging der rekening van 1908 en vervolgens der begrooting voor 1910. De heer Secretaris zegt dat de nederlegging der rekening afhangt van den ontvanger. Op de vraag van den heer De Jaegher of de ontvanger in staat is, of hij al de noodige stukken in bezit heeft, om deze rekening op te stellen, wordt er hem bevestigend geant woord en de heer Burgemeester zegt dut. er aan den heer stadsontvanger zal geschreven worden om gemelde rekening te vragen. De begrooting voor 1909 beloopende in ont- vangaten en uitgaven tot de som van 282,685 fr. 56 wordt aangenomen met acht stemmen en ééne onthouding. De heer De Jaegher verklaart zich te hebben onthouden om de redens die hij heeft doen kennen in den loop der bespreking. 4* punt. Begrooting teekenschool voor 1909- 1910. De begrooting beloopende in ontvangsten en uitgaven tot de som van 2400 fr. wordt met alge- meane stemmen aangenomen. 5* punt. Schoolbegrootingen 1910. De begrooting voor het lager onderwijs beloopt tol 12672 fr. 50 in onvangsten en uitgaven; de kosten de prijsdeelingen 400 fr. De begrooting voor de school van volwassenen bedraagt 575 fr. De kosten der prijsdeeling 35 fr. en de schoolbe- hoeften 75 fr. Beide begroetingen worden met eenparige stemmen aanvaard. De begrooting de bewaarschool bedraagt 1800 fr. in ontvangsten en uitgaven. Z’j wordt gestemd met 8 stemmen en ééne onthouding. Heer De Jaegher verklaart zich te hebben onthouden uit protestalie tegen de af schaffing der gemeentelijke bewaarschool. 6e punt. Bijgevoegde hondenrol 1908; 2‘ stem ming. Aangenomen ten beloope van 3 frank voor één hond. 7' punt. Voorname hondenrol 1909; 2’ stemm. Deze rol bedraagt één jachthond en 89 gewone honden en beloopt tot de som van 273 fr. Aangenomen. 8e punt. Aanbesteding levering kolen. Hebben aangeboden per 1000 kilos MM. Janneune, gebroeders MM. Reunbroeck en Gheny De heeren Janneune worden klaard. 9’ punt. Aanbesteding werken in de teeken- scbool. Bestek 411,90 fr. Hebben aangeboden M. Alexis Lahaye 367,24 fr. M. Gesar Beun 389 fr. M. Alexis Lahay wordt als aannemer aange nomen. 10’ punt. Mededelingen en vragen. De heer Burgemeester verklaart dat het Staats blad van heden de bemachtiging medebrengt voor de stad Nieuport om bij de Maatschappij van het Gemeentecrediet eene geldleening aan te gaan van 255,000 fr. Verders verklaart de heer Burgemeester dat een Comiteit, samengesteld uit leden van de Be stendige Deputatie en Burgemeesters die leden zijn van den Provincieraad, onlangs te Rousselare vergaderde en er besloten heeft al de gemeente raden der provincie te verzoeken eene aanvraag tot het Staatsbestuur te richten, strekkende tot het verkrijgen van den Staat van het kosteloos vervoer van het steen, dat benoodigd is voor den onderhoud der besteende landbouwwegen, in de verhouding van 30 ton per jaar en per kilome ter. In den laatsten zittijd heeft de Provincieraad bij eenparigheid zelfden wensch uitgedrukt. De heer Secretaris geeft lezing van het rekwest naar het Staatsbestuur te zenden. Het wordt met alge meens stemmen aangenomen. De heer De Jae gher vraagt nogmaals dat door het gemeentebe stuur zou aangedrongen worden bij den Staat verblijven; voor de Gemeente, sedert ten minste drie jaar. Hebben recht op eene bijgevoegde stem Voor de gemeentekiezingen, <ie kiezers van ten volle 35 jaar oud op 1 Mei 1910, gehuwd, of weduwnaar met kinders, ten minste 15 frank persoonlijke belastingen betalende aan den Staat in de gemeenten van meer dan 10,000 zielen; van 2,000 tot 10,000 zielen, 10 fr.; in de mindere ge meenten 5 fr. Voor de verkiezingen voor Kamer en Senaat is deze belasting vastgesteld op ten minste 5 frank. Die belastingen moeten bestaan voor hel loopende jaar en voor het voorgaande. De niet als werklieden ontlasten moeten de belastingen voor 1908 betaald hebben. Voor de werklieden is het voldoende dat zij een huis bewonen, welk voor gemelde sommen als belastbaar aangeteekend is op de belastingsrollen. Hebben ook recht op ééne bij ge voegde stem De kiezers, eigenaars, sedert 1*" Juli 1908, van gronden of huiz n gevende een kadastraal inkomen van 48 fr.; of van eene inschrijving op het Grootboek der openbare schuld, of van een routeboekje op de Spaarkas, gevende ten minste eenen jaarlykschen intrest van 100 frank en be staande sedert 1 Juli 1907. Hebben recht op twee bijgevoegde stem men 1° Dezen, die alle twee de bovengenoem de voorwaarden van huisvader en eige naar samen bezitten; 2° Zy, die drager zijn van een der diplo ma’s, titels of getuigschriften, opgesomd art. 17 der wet van 12 April 1894; 3° Zij, die een der openbare bedieningen vervullen of vervuld hebben, die eene der ambten bekleeden of bekleed hebben, die een der beroepen uitoefenen of uitgeoefend hebben, aangestipt in artikel 19 van voor melde wet Zij, die sedert 1 Juli 1908 eigenaar zyn van onroerende goederen, hebbende een kadastraal inkomen van minstens 150 fr., hebben recht, als eigenaar, op twee bijge voegde stemmen voor de Gemeente. Niemand kan meer dan drie stemmen hebben voor de Kamers en de Provincie, noch meer dan vier voor de Gemeente Jan en Pier komen zaterdag avond van de ver gadering, die bij hoogdringendheid was bijeen geroepen in den katholieken Cercle, wegens ’t verschijnen van het Weekblad. In ’t naar huls gaan, houden zij de volgende samenspraak Jan. Onze chefs hebben schoon te zeggen, Pier, maar die vervloekte gazet, dat Weekblad, gaat ons veel spel leveren. Wie hadt dat ooit ge peinsd? Pier. Ja maar, Jan, gij kent de liberalen van Nieuport nog niet. Gij zijt gij geen Nieupor- tenaar, man, anders zoudt ge weten dat de Nieu- portenaars taaie kerels zijn, die zich niet aan banden laten leggen. J. En nochtans Pier.... P. Ik weet wat ge zeggen wilt, Jan. Zij heb ben een heelen tijd niets geschreven, 't is waar. Zij hebben ons laten doen en niets gezeid, maar aandachtig toegekeken, onze fouten en dwaas heden aangeteekend en dat is zooveel te erger. J. Dwaasheden, Pier, hoezoo? P. Wel, mijn beste Jan, denkt gij dat de liberalen bijvoorbeeld niet weten dat er bij ons geene overeenkomst meer is zooals vroeger; denkt gij dat ze niet weten dat onze chefs ten minste in twee kampen zijn verdeeld? .1, Ten minste in twee kampen? P. Welja, de kwestie van ’t schepenschap. Ge hebtde partij van hem die schepen had willen worden, maar die het niet is, omdat bij, volgens hem, nog niet dom genoeg is om schepen te zijn. J. Dat is één, Pier. P. En dan de partij, die niet wilde dat dien kandidaat schepen werd. J. Waarom, Pier? P. Wel, la concurrence J. Dat is een leeiijke beest, Pier. P. En dan hebt ge nog die oude Nieupor- tenaars, gelijk ik en een ander, die van kante geschoven worden voor vreemdelingen, die al de eerepostjes willen hebben. J. Dat is waar, Pier. P. En toen nog, denkt ge dat ze niet weten dat er velen van ons miskontent zijn omdat, ge weet wel wie, altijd en o;eral de baas wil spelen overtuigd zooals hij is, qu’ll est l’homme a tout faire en dat wij zonder hem zero in 't cijferen zijn. J. Dat is waar, Pier, hij zal nu nog meer werk hebben met die gazet. P. Van zijn eigen Jan; ’t is voor die sociëteit en voor die gilde, voor dat fonds en voor dat agentschap; ’t is altijd schrijven en loopen en voyageeren en schrijven, Jan. J. Allicht nog een klerk er bij, Pier. P. K’t Is wel mogelijk, Jan. J. Maar g’.j spraakt daar van fouten.... P. Welja, vriend, zoudt gij niet denken dat onze chefs ai eenige fameuse kemels geschoten hebben De contributien verhoogd, van de jare al doen betalen. J. En toch geen werken uitgevoerd van de jare. P. De beste gronden verkocht. J. En de schuld nooit afgekort. P. De afgebrande meisjesschool niet her bouwd.... J. - En ’t geld van de assurancie binnenge palmd. P. Trottoirs gemaakt over 5 jaar.... J. Die nu al versleten zijn. P. Riolen over 3jaar. J. Die nu al verstopt zijn en moeten uitge broken worden. P. Waterloopen gedempt J. Dat de menschen op hulder land niet meer kosten. P. De vischmijn vroeger afgebroken J. En een nieuwe moeten maken. P. De bassin buiten stad gemaakt... J. En de haven voor stad laten vervallen. P. Veel geld verteerd voor de kerke.... J. Maar niets voor andere dringende werken. Maar zeg, Pier, dat zal nu toch zeker niet meer gebeuren. Wij hebben nu iemand die vertand en kennis heeft van openbare werken. P. Ja ja.... hm hm! En dan, vele kosten gemaakt voor de speciale tenus van de pompiers. J- Ni t alleen om te blusschen, Pier, maar principaalijk om in de processie te flgureeren. Un, deux, trols; hink, ke, pink! ha ha! ha! P. Stil, Jan, stil. En dan toelagen aan onze scholen

HISTORISCHE KRANTEN

Weekblad van Nieuwpoort en Kanton (1909-1914) | 1909 | | pagina 2