van
Wieuport en Kanton
Voor Waarheid
en Vrede!
Voor Vrijheid
en Hechl!
Eerste Jaargang
Zaterdag 6 November 1909
N° 6
Rhetorika
Liberalism en Godsdienst
Gemeenteraad van Nieuport
Waar het hart van vol is
Gezien de belangrijkheid en de aantrek
kelijkheid van deze vertooning twijfelen
wij er niet aan of de ruime tooneelzaal
zal nogmaals stampvol wezen.
DRUKKER
JOSEPH HAECK.
Statiestraat, Oudenaarde
WEEKBLAD
Op zondag aanstaande 14 dezer, groote
tooneelcertooning in het lokaal van het
Willemsfonds, Valkestraat, met de mede
werking van de dames tooneelkunstena-
ressen Malvina Daenens, en Vanderhoe-
ven-De Hulsters van Brussel, bestaande
uit
Een Spiegel, het beroemd drama
in drie bedrijven van Nestor De Tiére, en
■>e Wachter verliest, het bevallig
blijspel met zang in een bedryf van den
onsterfelyken II. Van Peene.
Bureel om 4 ure; Gordijn om 4 1/2 ure.
Prijzen der plaatsen Balkon en genum
merde plaatsen beneden 1.50 fr.; P plaats
1.00 fr. 2* plaats 0.50 fr.
ken zullen ongeveer 4000 fr. kosten en ’t kerk
bestuur vermeent dat het voor de stad voorbeeli-
ger ware de huidige pastorij te verkoopen en
eene nieuwe te bouwen in plaats van gedurig
veel geld te besteden aan den onderhoud dezer
oude gebouwen.
De heer schepen Huyghebaert vraagt of het
niet best ware voor de stad aan het kerkbestuur
voor te stellen zelf eene nieuwe pastorij te bou
wen, mits de stad haar afstand zoude doen van
de bestaan ie gebouwen met 1130 V. m. bouw
grond en eene vaste toelage van 50C0 fr.
Na bespreking wordt dit voorstel aangenomen
met 7 stemmen tegen 2, de HH. Pattyn en De
Jaegher, die vermeenen dat de stad zeit deze
kwestie der pastorij moet regelen en niet over
laten aan eenig ander bestuur.
5e Punt. Brief nopens verblijf Bestuurster der
Staats Middelbare School buiten stad.
Ingevolge de wet van 1852, bekrachtigd door
deze van 1881 betrekkeiijk de inrichting van het
middelbaar onderwijd, zijn de bestuurders der
middelbare scholen verplicht te verblijven in de
steden, waar dergelijke scholen zijn ingericht.
De besturen dezer steden zijn verplicht hun eene
behoorlijke huisvesting te bezorgen benevens
licht en vuur, ot hun eene billijke vergoeding te
betalen. Sedert hare in diensttreding alhier op 1
October 1908 verblijft Mevr, de Bestuurster der
midd_elb*«M» moi*j^eeohoot-»e-OcotOBdoi -
De heer Secretaris geeft lezing van de brief
wisseling ontstaan tusschen ons gemeentebe
stuur, het Besturend Bureel en den heer Minister
van Kunsten, Wetenschappen en Openbaar On
derwijs betrekkeiijk de weigering door de stad
om de vergoeding van huisvesting enz te beta
len sedert 1 October 1908 om reden dat Mev. de
Bestuurster niet voldoet aan de vereischten der
wet.
De heer Minister heeft laten weten dat het uit
menschlieid is dat hij de toelating heeft ge
geven aan Mev. de Bestuurster om te Oostende
te verblijven. Het gemeentebestuur is van gevoe
len dat een ministerieel besluit geen inbreuk kan
maken op de bepalingen der wet.
Het lid heer Emile Vandenabeele beknibbelt
het verblijf builen stad van Mev. de Bestuurster.
Hij zegt dat het ongemakkelijk is \oor de ouders
die met haar moeten onderhandelen en vraagt of
het brood en de patatten hier mis
schien niet deugen en zegt dat hij veel
liever te Nieuport woont dan te
Oostende.
De heer Secretaris geeft daarna lezing van een
brief van den heer Gouverneur, bij denwelken
hij bij het stadsbestuur er op aandringt om aan
Mev. de Bestuurster de toevallige vergoeding
voor huisvesting te betalen en verder nadere
inlichtingen vraagt over den loop dezer zaak die
hem gansch onbekend schijnt daar bovengemel
de briefwisseling hem waarschijnlijk niet werd
medegedeeld.
Met eenparige stemmen beslist den gemeente
raad aan Mev. de Bestuurster alle vergoeding
van huisvesting enz. te weigeren zoolang zij niet
gelijk vormig de wet, haar verblijf te Nieuport zal
genomen hebben. Zulks zal den heer Gouverneur
kenbaar gemaakt worden
6e Punt Hoogeschooluitbreiding, vraag van toe-
laag.
De heer Secretaris geeft lezing van een schrij
ven van den bond der Hoogeschooluitbreiding
bij hstwelk gezegd wordt dat deze inrichting ge
schiedt in nakoming der wenschen uilgebracbt
in het katholiek congres te Mechelen.
Het bestuur van den bond wenscht dat de ka
tholieke gemeentebesturen der drij zustersteden
Dixmude, Veurne, Nieuport deze inrichting zul
len ondersteunen en eene toelage van 100 frank
wordt gevraagd.
De heer Burgemeester zegt dal het schepenen
college deze inrichting zeer genegen is. doch
stelt voor de aanvraag van toelage niet in te
willigen Waarom vraagt M. Gooi? Omdat de
stad al in.rtelling?n genoeg moet ondersteunen
antwoord bet lid heer Vandenabeele. Overigens
PRIJS PER NUMMER
5 centiemen
De tegenpartij houdt niet op de liberalen
te betichten tegen den godsdienst te zijn
Om dat aan weinig verlichte menschen te
doen gelooven deinst men zelfs niet terug
voor zekere oneerlijke middeltjes.
Zekere achteruitstrevende bladen ver
staan het wondergoed de woorden en ar
tikelen hunner tegenstrevers, hetzij door
onvolledige aanhaling, hetzij zelfs door
willekeurige verdraaing, in een valsch
licht te stellen om hunne eigene beschul
diging in schijn te staven. Dezer dagen
werd een katholiek blad voor zulk een
schurkenstreek door de Indépendance
duchtig gehekeld In onze stad Nieuport
zelf hebben wij ook reeds staaltjes van
zulke laakbare handelwijze gezien.
Diensvolgens zal het misschien niet
slecht zijn eens rondborstig en openhartig
te zeggen wat liberalen over godsdienst
denken moeten, om hunne beginselen ge
tröuw te blijven.
Het staat vast dat, door haren oor
sprong. door haren aard, de vrijzinnige
partij voor beginsel heeft en moet hebben,
algeheels verdraagzaamheid in zake van
eerediensten. Vrijzinnigen eischen voor
zich zelven volle vrijheid van geweten en
willen die ook aan anderen zien toeken
nen. Dit is voor hen de eerste, de hoogste
noodwendigheid. Al wie dit grondbegin
sel aankleeft kan liberaal geheeten w'or-
den, hij ga naar de kerk of niet; hij weze
Christen, of Jood of Mahometaan, of wat
het ook zijn moge; het is gansch onver
schillig.
En dat is zoo waar, dat de liberalen van
den ouden stempel, en zulke zyn er nog,
trouwe kerkbezoekers waren, ten minste
een groot getal hunner.
Waarom nu, is die toestand veranderd?
Wel eenvoudig, omdat sommige priesters,
in stede zich te houden binnen de palen
van hunne geestelijke zending, en alzoo
ieders eerbied af te dwingen, kiesdravers
zijn geworden, bondgenooten der volks
verdrukkers, der broodroovers, en den
godsdienst als staatkundig wapen hebben
doen dienen; omdat zij, te beginnen van
1879, de liberalen, door hunne onver
draagzaamheid, en door het weigeren der
sakramenten, uit de kerk hebben gejaagd,
en hun geleerd hebben zulke priesters
als vijanden te beschouwen. Indien een
liberaal volle achting overh eft voor een
waren geloovige, die zich gedraagt naar
dé schoone grondbeginselen van Christus,
welke onze beschaving tot grondsteen heb
ben gediend, voor een priester die zich
uitsluitelyk toewijdt aan het heil der zie
len en het troosten der verdrukten, moet
hij slechts verachting overhouden voor
huichelaars, welke, uit eigen belang, den
kwezelaar spelen, hunnen evennaaste
slechts in woorden beminnen maar in da
den verdrukken; voor priesters die van
hun kleed misbruik maken, om wereldlij
ke doeleinden te bereiken, om zich langs
den kant der volksbedriegers en volksver
drukkers te scharen en ten bate dezer den
godsdienst als dwangmiddel gebruiken;
die, om beter daartoe te komen, het volk
Zitting van den 22 October 1909, om 5 1/2 ure
namiddag. (Vervolg).
4* Punt. Brief Kerkfabriek nopens pastorij.
De heer Secretaris geeft lezing van een brief
van het Kerkbestuur meldende dat er onmiddel
lijk dringende herstellingswerken moeten uitge
voord worden aan het pastoreel huis. Deze wer-
VERKOOPER
Pleter Versii-aete, zoon
Valkestraat, Nieuport
ABONNEMENT
ü,6O frank per janr
op voorhand betaalbaar
tot onwetendheid doemen door het oorlog
voeren tegen de enkele nog bestaande goe
de scholen.
En is het dan zoozeer te laken wanneer
de geleerdste onder de vrijzinnigen, zij die
weten hoe de godsdienst, tegenover den
vooruitgang der wetenschap, altijd maar
moet toegeven en zich wijzigen; hoe hij,
niettegenstaande, hoe langer hoe min met
de hedendaagsche kennissen strookt; hoe
zelfs sommige zijner priesters, onder de
rechtschapensteen de geleerdste, hopeloo-
ze pogingen doen om hem uit dien neteli-
gen toestand te redden, is het dan te laken
dat die zelfde vrijzinnigen het volk zoeken
in te lichten; aan de verdwaalde trachten
te toonen dat, indien er iets eerbiedwaar
digs is in een rechtzinnig geloof, dienzelf
den godsdienst, waarvan men zooveel mis
bruik maakt, niet is wat eenvoudige men
schen denken; dat deze laatste zich meer
dan eene speld op de mouw laten steken;
dat de leer van Christus, door zijne zooge
zegde hedendaagsche volgelingen, gansch
is verdraaid geweest; dat, moest de Zalig
maker hedendaags, onder een anderen
naam zijne ware beginselen prediken en
toepassen, die volgelingen zelf hem als
socialist zouden uitmaken; ja, indien zij
daartoe de macht bezaten, hem, even als
Ferrer zouden laten omverschieten om
hem te beletten de ware broederschap
onder de menschen aan te bevelen en toe
te passen, de armen en verdrukten tegen
de machtigen te verdedigen en strijd tegen
de slechte priesters of pharisers te voeren.
Niet alleen moet dit aan vrijzinnigen
veroorloofd zyn; het is hunnen dringend-
sten plicht, want wie weet, moet zijne me
debroeders in zijne kennis laten deelen.
Wie dan, hetzy uit overtuigingen ge-
zuiverden godsdienst aankleeft, hetzij uit
onwetenheid of onbegrip rechtzinnig blijft
gelooven al wat men nog aan het volk
durft opdisschen, alhoewel men Let voor
meer ontwikkelde katholieken niet meer
doet nog kan doen, kan niet gelaakt wor
den en zal door geen waren vrijzinnige
aangevallen of verdrukt worden, in 't
kort gezegd tegen den godsdienst zijn de
liberalen niet, maar tegen de huichelaars
en de dwingelanden die van den godsdienst
een wapen maken om er mede het volk te
verdrukken te bedriegen en te verstompen.
Ons Weekblad behaalt zoodanig veel
bijval, dat onze tegenstrevers zich begin
nen te verontrusten en daarom aan den
verdediger, aan den aanvoerder hunner
gelederen, de taak hebben opgelegd eens
duchtig op de slechte gazetten te kloppen,
wel te verstaan daar, waar het niet toe
gelaten is den spreker eens ferm op zijne
plaats te zetten
Waar het hart van vol is
Loopt den mond van over,,..
En de man, overtuigd dat alles hem is
toegelaten, begon zijne wekelyksche her
derlijke aanbeveling met zijne toehoorders
te waarschuwen tegen het lezen van
slechte gazetten en schaamde zich niet er
bij te voegen dat die gazetten vooral in
slechte kroegen aangetrotfen worden.
Nauwelijks eenige nummers van ons
Weekblad zijn verschenen en reeds wordt,
volgens d’oude gewoonte, geschermd met
godsdienst, hel en vagevuur. Zyt gij dan
zoo bevreesd, heereu klerikalen, dat het
volk, tot nu toe misleid en bedrogen, ein
ilelijk eens de volle waarheid zal verne
men?
Zijt gij dan zoo bevreesd dat het volk,
dat de werkman, immer door uwe partij
miskend en vernederd, eindelijk eens zal
begrijpen dat hij, benevens ’t vervullen
van zijn plicht, ook het volle recht mag
eischen dat hem toekomt?
Wordt het u dan zoo benauwd aan ’t
harte, omdat wij vrank en vrij, sommige
uwer kiesdravers, naar de ziel tasten en
het volk aanraden niet te luisteren naar
uwe zalvende woorden, maar integendeel
te zien naar uwe daden van vroomheid?
En, of gij nu bibbert van vrees of rood
wordt van spijt en beeft van gramschap,
en, of nu geschermd wordt met banblik
sems of niet onverpoosd, rechtzinnig, zon
der vrees, zetten wij toch ons werk van
verlichting voort De waarheid in hare
volle naaktheid, het recht in zijne volle
werkelijkheid, zullen wij altijd en overal
luid en krachtig bekend maken en verde-
digen!
En dan die slechte kroegen? Welhoe,
schaamt gij u niet de talrijke deftige her
bergen, waar ons orgaan gelezen wordt,
voor kroegen te doen doorgaan? Durft gij
die talrijke herbergiers, die trachten hun
brood te winnen in volle eerlijkheid en
deftigheid, met den naam van kroeghou
ders bestempelen? Maar ’t is waar ook,
het was immers een klerikaal, die in de
Kamers voorstelde, geen stemrecht toe te
kennen aan de herbergiers!
De herbergen zijn voor de klerikalen de
grootste melkkoei en niettemin verachten
zij en duivelen zij de herbergiers zooveel
ze maar kunnen. Doch, nadert de kiezing,
dan komen ze af met hunne eeuwige val-
sche beloften?
Herbergiers? vergeet het niet?
Aunoneeuprijs 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncen te weigeren is voorbehouden. De annoncen, artikelen
en mededeelingen moeten vóór den Donderdag middag in het koffiehuis Willems FondsVal cestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels of mededeelingen, bestemd voor
voor het Weekblad van Nietpjrl en Kanton moeten door den schrijver onderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
