van
Nieuport en Kanton
Voor Waarheid
en Vrede!
Voor Vrijheid
en Hecht!
Eerste Jaargang
Zalerdag|27 November 1909
N° 9
Willems-FoHds - AFdeeling Nieuport
Gemeenteraad van Nieuport
Briefwisseling
De zegepraal van den
persoonlijken dienstplicht
hebbers van Oostende.
Ingang vrij en kosteloos.
Namens het Bestuur):
De Secretaris,
J. DIERENDONCK
OI’HTVBARE
Concert-Voordracht
op Zondag 5 December ISOS
om 4 ure zeer stipt namiddag
IN HET LOKAAL, VALKESTRAAT
DRUKKER
JOSECBH HAHCK
Statiestraat, Oudenaarde
De Voorzitter,
P. F. DESWARTE
ABONNEMENT
“,GO frank per jaar
op voorhand betaalbaar
EEKBLAD
xich met reuzenschreden aan ’t ontvoogden is
Er bleef aan de klerikalen een gevaarlijk ra
pen over dat zij, als het nood gaf, met eene op
rechte behendigheid wisten te hanteeren. Het
was het roode spook. Dat wapen echter is hun
uit de handen gevallen en het katholiek-socialis-
tlsch verbond van Gent heeft het voor immer
aan stukken geslagen. De oogen van een aantal
brave, bedeesde lieden zijn opengegaan, zij heb
ben bemerkt dat het roode spook slechts een
grove list was door de klerikalen uitgevonden
om ze af te schrikken, en ze zullen niet nalaten
zich over de hansworsten te wreken die arm aan
arm gaan met degene die in de katholieke bladen
geregeld als de ergste revolutionnairs worden
afgeschilderd.
Welaan dus, wij hebben meer dan ooit reden
om bet einde te vóórspellen van een bestuur dat
ons vaderland te lang, veel te lang reeds stoffe
lijk en zedelijk ontzenuwt’
En wat baat het dat de katholieken met geslo
ten deuren hun 25jarig bewind vieren? Wat baat
het dat betaalde vleiers den lof van het klerikaal
gouvernement uitbazuinen? Belgie gevoelt zich
bedrogen, gefopt, verminkt, ons volk is al die
huichelaars moede en zal in Mei aanslaande de
lang verbeide kastijdin toedienen, opgeloopen
door 25 jaren onrechtvaardigheid en dwang.
En van die kastijding zullen de klerikalen niet
meer opstaan!!! L. S. H.
Zitting van den 16 November 1909, om 5 1/2
ure namiddag.
Afwezig bij hel aanvangen der zitting MM.
Patlyn en Dewaele.
De heer Burgemeester opent de geheime zit
ting en verlaat onmiddellijk de vergaderingszaal
na verklaard te hebben dat bij geen deel zal ne
men aan de bespreking van de twee eerste pun
ten aan de dagorde.
De zitting wordt voortgezet onder ’t voorzitter
schap van M. Huyghebaert, schepen.
le Punt. Ontslag van M. Julien Snauwaert
als lid der Godshuizen.
De heer Secretaris geeft lezing van een schrij
ven van M Snauwaert bij hetwelk hij zijn ontslag
geeft als lid van de Godshuizen uit reden dat hij
de stad heeft verlaten.
Dit ontslag wordt met eenparigheid van stem
men aangenomen.
2e Punt. Voorstelling van candidaten voor
de benoeming eens lids der besturende commis
sie van de openbare stapelplaats. Einde mandaat
van den heer Snauwaert Jan.
De uitslag der stemming is de volgende
1* kandidaat M. Jan Snauwaert met 6
stemmen en een wit briefje.
2e kandidaat M. Huygliebaert met 5 stem
men, M. Cool 1 stem en een wit briefje
3' kandidaat M Cool met 4 st., M Dumo:i 1
stem, M. Dewaele 1 stem en een wit briefje.
De heer Burgemeester treedt de vergaderings
zaal weer binnen en herneemt het voorzitter
schap der openbare zitting.
De heer Secretaris geeft lezing van ’t proces
verbaal der zitt ng van 22 October 11. Het wordt
goedgekeurd met 7 stemmen tegen 1.
3* Punt. Begrooting Bureel van Weldaad 1910.
De raad beslist dat het ontwerp van deze be
grooting zal gezonden worden in mededeeling
aan de raadsleden.
4* Punt. Kosteloos vervoer voor de versteening
van verschillige landbouwwegen. Aanvraag
De raad beslist bij ’t ministerie van landbouw
het kosteloos vervoe le vragen per spoot of per
water van den noodigen afval van steengroeven
voor het besteenigen van de oude Veurnevaart-
straat, hef Veurnestraatje tot zoover de grenzen
van Nieuport bestrekken, den weg van aan de
Statieplaats tot aan de Hofstraat en de Willem
Deroolaan
5’ Punt. Vraag van den Automobile Club du
Nord.
PRIJS PER NUMMER
S centiemen
Brussel, 26 November ’09
Waarde Redactie!
Niels, in die laatste tijden is voor ons, libera
len, pleizieriger geweest dan te bestatigen met
welke kristene(!) broederliefde(H) de katholieken
elkander hebben uitgescholden. Zij zijn door de
zegepraal van den persoonlijken dienstplicht
zoodanig verbouwereerd, zij zijn daarvan zoo
bekaaid afgekomen dat ze in hunne bladen nog
immer twisten om te weten wie, van de jonge of
de oude rechterzijde, in de militaire quaestie
gelijk heeft, wie tusschen al die safpueiJA oor
zaak is van de ontreddering hunner partij. Ons
kan h?t maar weinig schelen! Wat in hunnen
winkel gebeurt moeten zij slechten; wij tellen de
slagen en wij bestatigen, niet zonder genoegen,
dat het met de klerikale eenheid u. 1. t. uit is
en dat we ons, met de' verkiezingen van Mei
1910, niet meer- zullen bevinden tegenover het
opeengedrongen, samengepakt verbond van alle
acbteruitkruipende krachten, een verbond dat
zich, sedert 25 jaar, tegen allen vooruitgang, alle
ontwikkeling, alle vrijmaking der gewetens heeft
verzet. Ik zeg hel U de katholieke partij is ont
redderd, de schipbreuk is nabij en niet meer
kan haar nog vrijwaren van het nakend verval
dat haar te wachten staat, ’t Is de aanslaande
en zekere triomf van de antiklerikale oppositie,
’t is de ontlasting van het gewicht dat ons logjen
zwaar op de schou 'ers drukt, ’t is de regeerlng
van gerechtigheid, waarheid en vooruitgang die
wederom in Belgie zal aanbreken.
Trouwens, de ontwaking der liberale denkwij
ze hebben wij, in 1904, zonder eenigen twijfel
mogelijk, vooral in het Viaamsche land kunnen
bestatigen, daar waar de heerschappij, waar de
oppermacht van de onverdraagzame, fanatieke
geestelijkheid zich het meest doet gevoelen In
T Walenland was die ontwaking niet zoo ken
merkend, omdat ginder de geestelijkheid er niet
zoo zeer als bij ons, Vlamingen, is toe geraikt,
haar hatelijk dwangjuk op te dringen, ’t Is de
herleving der vrijzinnige gedachten die uitlegt
hoe wij er toe kwamen, in 1904, een zetel in
Gent, Aalst, Deodermonde, St Nikolaas en Has
selt te veroveren, hoe wij er in gelukten in 1908,
onze vrienden Rens, Van Damme, Persoons en
Peten met eene onverhoopte meerderheid te
herkiezen, hoe het ons gegeven -was de schitte
rende zegepraal van den vriend Neven, van Ton
geren, te vieren, ’t Is diezelfde herleving die ons
aanstaande jaar, de aanwinst van nieuwe zetels
in Roeselaere, Mechelen, Oostende en Turnhout
moet verzekeren, zonder het arrondissement
Brussel te vergeten waar de landelijke bevolking
Onze Viaamsche Volksboekerij gevestigd in
het lokaal, is eiken Zondag van 11 tot 12 uren
open. De boeken worden aan iedereen kosteloos
ter lezing uitgeleend.
VERKOOPER
Pieter Verstraeie, zoon
Valkestraat, Nieuport
A'inoncenprijs 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregJ. Het recht annoncen te weigeren is voorbehouden. De annoncen artikelen
en mededeelmgen moeten vóór den Donderdag middag in het koffiehuis Willems Fonds, Valkestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels of mededeelingen bestemd voor
voor het Weekblad van Nimport en Kanton moeten door den schrijver ooderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
stemming van verleden week insgelijks
een buitengewoon gewicht. Met de plaats
vervanging al te schaften, hebben onze
i eerelosze
vlek van ons militiestelsel uitgewischt en
die eenvoudige waarheid bevestigd dat al
de burgers persoonlijk moeten medewer
ken tot de verdediging van het algemeen
erfgoed. Men zal van België niet meer zeg
gen dat het alleen, of omtrent allen, in
Europa, de veiligheid zijner frontieren
toevertrouwt aan arme dromels en huur
lingen; me» zal de burgerszonen niet meer
verwijten zich niet te bekommeren om
hun eerste vaderlandsche plicht. Alleman,
voortaan, zal naar de kazerne trekken,
en dezer zedelijke toestand kan er maai
bij winnen, terwijl terzelvertjjd de waarde
van ons leger in onverhoopte mate zal
verbeteren.
En nu mogen wjj gerust de toekomst te
gemoetzien andere hervormingen zullen
zich onweerstaanbaar opleggen. Wanneer
de jongelingen persoonlijk hun militairen
plicht zullen moeten kwijten, en dat ieder
huisgezin een zijner zonen zal ge van voor
vijftien maanden of twee jaar, is het niet
blijkbaar dat de algemeene dienstplicht
met verminderden dienstplicht, aan eenie
der zal voorkomen als het natuurlijk en
eenig middel om eindelijk dit ideaal te
verwezenlijken dat nog niet bereikt is de
waarlijk rechtvaardige verdeeling der mi
litaire lasten tusschen al de burgers die
den ouderdom hebben om de wapens te
dragen? Maar laat ons niet voorbarig we
zen; alles komt op zijn uur.
Intusschentijd mogen wij besluiten dat
er in België iets veranderd is; wij onder
staan de bekrompene heerschappij niet
meer eener partij welke vooral met gods-
dienstige belangen ingenomen is. Onze
gezichteinder schijnt verbreed, wij ade
men vrijer. Niets heelt den loop des voor-
uitgangs kunnen tegenhouden noch de
ellendige betoogen, noch de veldtocht van
scheldwoorden en fopperij ondernomen
tegen de leden der rechterzijde welke va
derlandslievend en scherpzinnig genoeg
waren om den werkelijken wil van het.
volk te erkennen. De oude rechterzijde
blijft onder den slag der welverdiende
schaamte: zij heeft jegens andere katholie
ken handelwijzen gebruikt, welke niet
alleenlijk onbeleefd zijn, maar zelfs van
slechte trouw getuigen. Zij komt vermin
derd uit het geschil en door alle eerlijke
lieden afgekeurd. Hare laatste werkingen
doen walgen!
Behouden, verbeteren, beletten, dat
was en is rog immer het programma der
Woestisten De voorrechten en de groot
ste onrechtvaardigheden behouden-, het
minst mogelijk verbeteren en dan nog maar
als men er toe verplicht is; de verwezen
lijking van alle vooruitgang beletten.
Men komt van ze aan het werk te zien,
die heeren der rechterzijde, en men heeft
kunnen oordeelen tot welke wanhopige
pogingen zij bekwaam zijn om zich te
verzetten tegen al wat zy gevaarlijk voor
de klerikale politiek achten; voor hen ko
men het vaderland en de wil van het volk
maar achterna en zelfs zeer v< rre!
De groote hervorming is verwezenlijkt; j volksvertegenwoordigers de
de hatelijke plaastvervanging is atge- -:,:x’
schaft! Ongetwijfeld moet de Senaat nog
uitspraak doen, maar wij hebben volle
betrouwen in zijn vaderlandsminnend
doorzicht; de toestand is overigens dus
danig dat men gevaar zou loopen een
ware crisis in het land te zien losbreken,
moest de Hooge Vergadering een hinder
paal brengen aan de schitterende demo
cratische zegepraal welke de Volksverte-
genwoordigerskamer komt te behalen.
Met 100 stemmen tegen 58 en 3 ont
houdingen werd het vermaard voorstel
der HH. volksvertegenwoordigers Meehe-
lynck en Bertrand aangenomen in de zit
ting van denderdag 18" November De
epgeroepen mannen zijn persoonlijk den
militairen dienstplicht schuldig.
Onze erkentelijkheid gaat zonder on
derscheid tot al de bewerkers der hervor
ming, tot al die rechtschapene mannen
welke, de belangen hunner party verzui-
mande, enkel de opperste noodzakelijkheid
inzagen de verdediging van het land te
verzekeren en de militaire lasten zoo
rechtvaardig mogelijk te verdeelen. Zij
gaat vooreerst tot de leden der linkerzijde,
liberalen en socialisten1 dewelke, om de
verwezenlijking van een der duurbaarste
punten van hun programma te bekomen,
niet geaarzeld hebben hunne medewer
king aan de regeering te verleenen, door
het nochtans onvolmaakt ontwerp een
zoen uit elk huisgezin te aanvaarden en
de geestelijke vrijstellingen te stemmen.
Zij gaat ook tot de moedige katholieken,
de heer Minister Schollaert aan ’t hoofd,
die de voogdij van het groene heerschap
hebben afgeschud om fier en onbeschroomd
de ingave van hun geweteu te volgen.
Onze welgemeende hulde komt insgelijks
den Minister van Oorlog toe, den recht
schapen generaal Hellebaut, die zijn plicht
met onvermoeibare standvastigheid en
volharding heelt kunnen vervullen; het is
hij die, een jaar geleden, den deernis-
waardigen toestand van ons land geopen
baard heeft waarop onze vrienden der
linkerzijde/oodikwylsde aandacht hadden
getrokken; en met den heer Schollaert
van zijne gedachten te overtuigen, heeft
hy den zegepraal van 18 November mo
gelyk gemaakt!
Heden zijn we toch verzekerd dat, bin
nen eeuige jaren, ons leger manschappen
genoeg zal bezitten om een krachtigen
hinderpaal te vormen tegen een mogelijke
vijandelijke inval, de eenige oorlogsonder-
stalling welke ons onzydig land in te zien
heeft. Is die overtuiging niet opbeurend?
Byzonderlyk als men denkt dat met het
stelsel dat komt te vallen, onze frontieren
ternauwernood beschut waren en dat de
zoo verscheidene rijkdommen van België
blootgesteld stonden aan een stoute aan
slag welk ons leger misschien niet had
kunnen terugdry ven, met bij gebrek aan
moed of kunde, maar enkel bij gebrek aan
mannen!
Op maatschappelijk gêbied heeft de
De heer A. Biiysse, volksvertegen
woordiger te Gent, zal spreken over
Sociale toestanden der
viaamsche landbouwer».
Die hoogst belangrijke voordracht zal
opgeluisterd worden door Muziek- en
Zangstukken uitgevoerd door kunstlief-
