van
Nieuport en üanton
en
Voor Waarheid
en Vrede!
Voor Vrijheid
Recht!
Eerste Jaargang
Zaterdag 18 December 1909
N° 12
De Kazerne
Lotje uil den Porseleinwinkel
Geldslokkers.
Kerstdagvertooningen
I
VERKOOPER
Pleter l'eratraete, toon
Valkestraat, Nieuport
ABONNEMENT
3.00 t'rauK per jaar
op voorband betaalbaar
PRIJS PER NUMMER
SS oentiemeu
Wanneer men een regiment in slagorde
ziet staan, al de mannen onbeweeglijk,
aandachtig op de bevelen, iedereen op zijn
rang, officieren, onderofficieren, korpo
raals en soldaten, en boven hen allen, het
wapperende nationale vaandel dan heeft
men den indruk eene groote welopgeleide
macht te aanschouwen.
Duizend mannen zijn daar op rechte lij
nen, sprakeloos, stokstijf, als aan malkan
der vastgehecht op het commando van
den kolonel, dat de tusschenliggende over
sten zullen herhalen, zal die lange men-
schelijke muur, die aan den grond geves
tigd schijnt, voor- of achterwaarts gaan,
zich in gelijke deelen verbreken, bij zal
zwenken, zich in tweeën splitsen, achter
eenvolgende bewegingen uitvoeren, en
dat alles in eene dergelijke stilte, met
zoodanige orde en regelmatigheid, dat hij
aan uwe verwonderde oogen zal voorko
men als een automatenspel door eene ver
borgene springveer in gang gebracht.
En nochtans zijn die mannen geene au
tomaten zij zyn het beste, het schoonste,
het sterkste, het gezondste van de bevol
king; zy zijn twintig jaar oud, hebben
eene kloeke gesteltenis, en achter hunne
schijnbaar gevoellooze voorhoofden, is een
brein dat denkt en gevoelt. Die jonge
mannen komen van de stad en van den
buiten, van de boerderij, van den werk
winkel, van de fabriek, van de rijke bur
gerswoning; deze heeft als kind op het
strand onzer kusten geloopen; gene, in de
Kempische heide; die andere, in de bos-
schen der Ardennen; die andere nog ver
gezelde zijn vader in de onderaardsche
koolmijn; terwijl die laatste reeds de
schuldige vermaken der groote stad geno
ten heeft. Vlamingen en Walen, landbou
wers, werklieden en burgers, allen ver
schillen door de afkomst en ook het ras
door de opvoeding en door het midden
waar zij opgebracht werden.
Heden, zooals men ze daarop het oefe-
ningsplein ziet, zou men niet zeggen een
enkel menschelijk schepsel met duizend
hoofden, duizend lidmaten en een enkel
brein waaruit de eenige krachtige aanhit
sing komt welke al die spieren te gelijk,
op eene eenvormige en mathematische
wijze in werking brengt?
Is de wil dan vernietigd bij die mannen,
is hunne persoonlijkheid verdwenen, zyn
’t Is den titel van de prachtige oorspron
kelljke novelle van den gevierden schrij
ver Pol Anri, die te beginnen van zaterdag
aanstaande in ons Weekblad als feuilleton
zal verschijnen.
Wij zijn overtuigd dat het bij onze tal
rijke lezers en lezeressen een goed ont
haal zal genieten.
Wie eene volledige verzameling wil
houden der vlaamsche novellen, die wy
als mengelwerkzullen afkondigen, wachte
niet langer zich bij onzen verkooper te
abonneeren of hem regelmatig het blad
per nummer te doen bestellen.
l.unne goederen, plunderden hunne wo
ningen. Hoe dikwijls is het niet gebeurd
In de drie laatste jaren van het liberaal
bestuur bedroegen de gezamentlijke uitga
ven voor het onderwijs gemiddeld 34 mil
joen 572.835 fr. 50. In 1905, onder het
dompersbewind, beliepen zy tot46 miljoen
772.673 fr. 12, dus ever <le twaalf
miljoen meer.
Bedenkt nu eens, lezers, dat er op dit
laatste tijdstip 270 gemeentescholen min
waren dan in 1884, en dat al het geld,
dat de katholieken alzoo uit onze zakken
geklopt hebben, naar de kloosterscholen
gaat met al hunne vreemde en hunne on
gediplomeerde broerkens en nonnekens,
en <1 rent? cm -een -onderwys te steunen dat
sektarisch is, en waarvan de Christene
School het orgaan der katholieke on
derwijzers, meer dan eens de minderheid
tegenover het officieele heeft moeten be
kennen!
En nochtans, zijn de kloosters reeds
niet rijk genoeg?
Men telt in Belgie zeo ongeveer 2NOO
kloosters, met eene bevolking van meer
dan 51000 kloosterlingen, dus meer dan
het getal soldaten in vredestijd. Het totale
vermogen dier gestichten kan, volgens
eene matige berekening, op meer dan
9000 miljoen geschat worden. Hun
rijkdom, berekend per paters of nonnet-
jeshoofd, bereikt dus ongeveer 40000
frank. En nog do n die paters en die
nonnetjes niets dan schooien en zelfs arme
menschen menigen stuiver afdoen!
Alhoewel de grondwet den Staat ver
plicht een officieel onderwijs is te richten,
terwijl zij enkel toelaat, aan iedereen vrije
scholen to stichten, verleent het katholiek
bestuur aan de aanneembare scholen gelij
ke staatstoelagen als aan de gemeentescho
len. Bovendien hebben de eerste nog toe
lagen van ile. provincie en van de gemeen
te.
De dompersscholen, welke de katholie
ken de hunne noemen, zijn dus niet met
hun geld betaald, maar grootendeels door
het geld dat uit iedereens zak komt. Maar
dat is nog niet genoeg voor de godvruch
tige geldslokkers. De provinciën eu de
gemeenten hebben nog te veel vrijheid in
zake van ondo. wijs.
Weet gij wel, lezers, wat de school ver
woestere der rechterzyde nog beramen?
Zij bedreigen ons met eene nieuwe school
wet, volgens dewelke de provinciën en de
gemeenten zouden verplicht zijn aan
al de vrije scholen gelijke toelagen te ver-
leenen als aan de gemeentescholen, en aan
de gemeenten liet onbepaald recht zou
geven hunne openbare scholen at te schaf
fen en door vrije aangcnomene te vervan
gen.
Wat zouden nu de gevolgen daarvan
DRUKKER
JOSEPH M A. IttCK
Statiestraat, Oudenaarde
A-monceuprijs 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncan te weigeren is voorbehouden. De annoncen, artikelen
en mededeelmgen moeten vóór den Donderdag middag in het koffiehuis Willems Fonds, Valkestraat Nieuport besteld worden. - Alle artikels of mededeelingen bestemd voor
al hunne kenvermogens in eenzelfde kroes
gesmolten?
Het ware eene groote dwaling het te
donken het is door eene persoonlijke
vermogenstreving, door eene gewilde
spanning van al de zenuwkrachten, dat
die jonge soldaten it> staat zijn eene zelfde
beweging op het zelfde oogenblik uit te
voeren. De gehoorzaamheid door eene
bijzondere militaire opvoeding verkregen,
waaruit alle ruwheid streng verbannen
is, heeft deze wonderbare evenredigheid
doen ontstaan.
De tucht, in het hedendaagsch belgisch
leger, is de samenhang der vrije willen
naar een gemeenschappelijk doel gericht;
het zijn de verspreide begaafdheden,werk
zaamheden en krachten,, samengevoegd
en niet verminderd; elk dezer behoudt
hare eigene waarde maar belommert gee
ne andere in hunne werking, en zy ver
menigvuldigen zich alzoo onder malkander
om die groote werkzame macht, het leger,
voort te brengen.
Om dit wensehelijk uitwerksel te beko
men, is het noodig dat de jonge lieden
welke men uitgekozen heeft, eenigen tijd
byeen leven ten einde malkander te leeren
kennen en hunne wederzijdsche hoedanig
heden samen te voegen. Zy verlaten, voor
een tijd die toch zoo lang niet is, hunne
woonplaats en hunne familie, en worden
vergaderd in groote gestichten welke men
kazernen noemt Het is daar dat ze aan
een bijzondere leefregel onderworpen zijn
en oversten vinden om hen te gebieden en
te onderwijzen.
De kazerne is dus eene noodzakelijke
instelling.
Maar in Belgie bestaan er zoovele voor-
oordeelen tegen de kazerne, 't volk voedt
in dit opzicht zooveel ongegronde vrees,
dat de toekomst van hun land en hun ver
langen het tegen vreemde indringing te
verdedigen niet machtig genoeg zijn om
bij onze landgenooten, de schrik van de
kazerne te overwinnen de opgeroepen
jongelingen aanzien zich als de ongeluk-
kigsten der menschen, den dag dat het lot
ze aanduidt om er binnen te treden, en de
moeders worden ziek van onrast!
Het meestendeel dergenen welke 1800
fr. konden bijeenkrijgen, bevrijdden zich
tot nu toe van de verplichting soldaat te
wezen. In de arme huisgezinnen is ’t zelfs
gebeurd dat men, als doopgeschenk, de
jongens een spaarpot gaf, waarin men,
cent per cent, het noodige geld verzamelde
om een plaatsvervanger te koopen in
dien de militieloting hun een slecht num
mer oplegde.
Dio afschuw van de kazerne en van het
soldatenleven kan uitgelegd worden in een
land dat veel door gewapende invallen
geleden heeft. Sedert de opkomst van het
Burgondisch Huis tot in 1817, dus gedu
rende bijna vijf eeuwen, hebben de Belgen
een bijkans onafgebroken voorbijtrekken
van woeste soldatenbenden bijgewoond;
die vreemde wapenmannen, onbeschoft en
wreedaardig, vestigden zich bij hen als in
een veroverd landjzy pleegden gruwelijke
verwoestingen, mishandelden onze voor
ouders, stelden ze op rantsoen, vernielden
De koninklijke maatschappij Rhetorica
zal in de zaal van het Willems Fonds op
Zaterdag 25 December (Kerstdag) en op
Zondag 26 December (2’" Kerstdag) de
volgende stukken opvoeren
kanten Klieken
geprimeerd drama in 3 bedrijven.
S5 Milliards!
het vermaarde blijspel in 3 bedrijven.
Mevrouwen Vanderhoeven-D’Hulsters
en i
voor het Weekblad van .V-iport en Kanton moeten door den schrijver ooderteekend
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
en Roeland-Dirickx, de zeer gunstig ge
kende tooneelspeelsters van Brussel ver-
dat onze ongelukkige bevolking onmach- leunen hunne talentvole medewerking.
Rhetorica heeft er ditmaal voor gezorgd
de trouwe bezoekers harer vertooningen,
i op een ingrijpend drama en tevens op een
i lachsucces zonder weerga te vergasten.
Liefhebbers en liefhebsters op tijd voor
ingangkaarten gezorgd!
DEKBLAD
tig den brand zijner dorpen moest bijwo
nen, trand door onmeedoogende soldaten
aangestoken! En wat nog verschrikkelyker
is, hoe dikwyls is het niet gebeurd dat, in
onze onderworpene gewesten, de jonge
lingen aan hunne bedreefde familien ont
rukt, met geweld in de legers van den
veroveraar werden ingelijtd en aldus ver
oordeeld om hun bloed te vergieten voor
eene zaak welke hun onverschillig was,
als ze niet zelfs aan hun eigen vaderland
noodlottig werd! Degene welke weder
kwamen, gebrekkelijk, verminkt, uitge
mergeld door de vermoeienissen, de ont
beringen, de smarten, al de ellenden,
vertelden de dwingelandij der oversten,
de uitgestane mishandelingen, en ook de
losbandigheid der kampen.
De volksoverlevering heeft de gedachte
nis dier rampzalige tijdvakken bewaard.
Heden nog,bij langeavondstonden,spreekt
men erover met huiveringen van schrik
d^ouderlingon vertellen het aati de jeugd.
De erfelijke vrees, verre van mettertijd te
verdwijnen, wordt door deze verhalen on
derhouden en blijft duren van geslacht tot
geslacht. Het lastige verleden, met zijne
treurige vizioenen van losbandige solda
tenbenden, weegt nog op onze tijdgenoo-
ten; bet verontrust ze, vult hunne ver
beelding en verdraait hunne oordeels
kracht. De juiste en wezenlijke feiten, de
ondervinding, hetgeen men alle dagen
hoort en ziet, de waarheid, in een woord,
blijft ontwapend tegenover den taaien
wederstand der ouderwetsche legenden.
Zekere politieke mannen en sommige
hunner fanatieke aanhangers zijn schaam
teloos genoeg om die jammerlijke vooroor
deelen te baat te nemen; zij verergeren ze
nog door den laster welken zij behendig
tegen de militaire oversten uitstrooien en
door de zwarte tafereelen welke zij, met
niet min behendigheid, van het kazerne
leven schetsen.
Alzoo heeft de Kazerne twee soorten van
tegenstrevers de overtuigden en de baat-
zuchtigen. Wij zullen trachten hun te
antwoorden door de volgende punten te
bewijzen
1” de kazerne is geene plaats van on
godsdienstigheid noch zedeloosheid;
2” de militaire oversten zijn geene ruwe
en willekeurige snorrebaarden;
3’ in de kazerne geniet de soldaat het
noodige welzijn;
4” de leefregel der kazerne is geenszins
verderfelyk nech verstompend.
Wordt voortgezet).
