Bericht.
Nieuws uit Nieuport
Schandelijke gcldverbrassing
Uit de Coupe-Gorge
Wetenschap en geloof.
Onze Staats Middelbare Jongensschool
en <le
Tentoonstelling van Brussel
wijsbe-
Een Weesmeisje kan inwoning en
bed bekomen in het Burgerlijk Weeaenge-
sticht te Nieuport.
Zich te bevragen Oostendestraat, 11,
alhier.
I. II.
Nota der redactie. Onze correspon
dent is neg jong. Hij kent nog de manier
van werken niet van onze bazen. In 1910
zal men nog niets doen voor de Coupe-
Gorge. Maar in 1911, jaar van kiezing,
zal het eene andere paar mouwen zijn. Er
zal eene commissie’genoemd worden voor
de plans op te maken en te bestudeeren,
want onze bekwame mannen moeten lang
studeerenÜ! Kortom men zal poeier in <te
oogen werpen der Coupe Gorgenaren dat
ze stekeblind zullen worden. Maar niets
of weinig zal er van komen.
En intussshentyil zullen de opcentiemen
on de verhuogiug van contribution, die
dienen moesten voor de Coupe Gorge en
de Boulevard gebruikt, worden om alle
slaeh van paradekostumen en de oude
schulden te betalen.
Ge hebt daar nogmaals senoon nawezen
dat ge een hoip onbekwame
zijt, niet waardig het beheer «oner stad ia
handen te hebben.
En wilt ge weten, beste lezers, wrn het
hooge toezicht over die werken voert, on-
der wiens bevelen ze staan. Onder deze
van een vreemde, die hier poseert als
bouwmeester, landmeter, expert, profes
soren wat. weet ik al, die denkt alles te
weten, doch er niet veel weer van kont als
een ezel van vioolspelen, en veel beier
zou doen zich te bemoeien met de zaken
voor dewelke hij door den Staat wordt be
taald. Doch de kruik gaat zoolang te water
tot ze breekt.
Overigens ’t gaat hier altijd zoo met
onze stadhuisbazen. Volgens hen zyn het
slechts de vreemdelingen die slim zijn, die
verstand hebben; al de Nieuportenaars,
zelfs hunne partijgangers, zijn tot niets
bekwaam, ’t zijn dommerikken.
Men moet hier vreemdeling zyn wil men
slim zijn; dat ondervinden we dageljjks.
En al die overgewaaide slimmerikkendoen
dit natuurlijk niet voor niets! En zco zien
we al <IL mannen met de centen der Nieu
portenaars schoon weer maken. Volgens
de stadhuisbazen zijn de Nieuportenaars,
hoe verstandig ook, slechts goed voor te
betalen, voor anders niet.
Havenbeweging van 1 Jai.uari lol 30
November 1909.
Ingekomen 04 schepen metende 19.764 ton
legen 42 in 1908 met 11 297 ton; hetzij eene ver
meerdering van 22 schepen en 8367 ton.
zijn’
De gemoonf.j.i waar d> katl, ili'd<i
meester spulea Zuil ,c i o., ai l-leli.vk a'
hunne nog bestaande officieels scholen
afschaffen, en al wat zij voor het on
Herwijs over hebben aan de domperscho-
len geven. In die gemeenten zouden de
andersdenkenden voor hunne kinderen
<r>en onderwijs naar hunnen zin meer
i. i.men krijgen en, indien zy de kleintjes
toc’i ter school willen zenden in de’ge
meente, verplicht zijn hun den cate
chismus te laten leeren, want volgens het
ooordeel van katholieke rechtsgeleerden,
mogen de vrije ondersteunde scholen wei
geren die kinderen op te nemen wier ou
ders voor hun kroost de vrijstelling van de
godsdienstles vragen.
Dus, nogmaals het katholiek stelstel
Vrijheid voer hun eigen al
leen, voor anderen dwang.
In de gemeenten, waar de liberalen
meester zijn, zou het anderp gaat),. Daar
zouden de katholieken zich verhaasten
zooveel vrije scholen te stichten als moge
lijk; de gemeente zou toch moeten betalen.
Om de ofïicieele scholen te behouden, zou
het plaatselijk bestuur dan genoodzaakt
zyn de schooluitgaven te vermeerderen
en dit zou niet gaan zonder nieuwe
belastingen ofwel haar onderwijs te
laten vervallen. In beide geval en koren
op den molen der dompers, want, in geval
van verhoogde belastingen, zouden deze
zich verhaasten de liberale bestuurders
onverdiend voor geldverbrassers uit te
schelden, on nog onnoozelaars genoeg
vinden om dat te gelooven.
Meteen zouden zij de nooit verzadigde
geldslokkers uit de kloosters nog meer
geld verschaft hebben, op den zak der
kiezers, die de liberale meerderheid zou
den gekozen hebben. En nog zouden zij
spreken van hunne scholen.
Kiezers! gij zijt nu verwittigd. Pastop
uwe zakken! En om de schoolverwoesters
te beletten hunne voorbedachte nieuwe
schurkenstreek uit te voeren, zendt ze in
Mei aanstaande naar alle duivels om hun
toe te laten eone retraite te doen tot boete
doening voor hunne al te zware zonden.
In een vorig artikel hebben we aange
toond hoe het gemeentebestuur op onbe
zonnen wijze, zonder zich verder om de
gevolgen te bekommeren, de wateraflei
ding der landen gelegen achter de Coupe
Görie gedempt, met steemest gevuld heeft
en daardoor zelfs den ondergrond van een
heele wijk verpest heeft. Door hunne on
behendige daad hebben ze aan vele lieden
groote schade berokkent het water kan
niet meer weg, en vele vruchten zyn zelfs
omgekomen.Nu metde laatste regens staat
a'les onder, ’t is een oprechte zee en als
ge, beste lezer, u eens de moeite wilt ge
troosten te gaan zien, zult ge u van het
ezelachlige, ik zou zeggen van al het zotte
van hunne handelwijze, kunnon overtui
gen. Nu ze beginnen in te zien wat dom
migheid ze uitgemetep hebben, en wat
schadelijke gevolgen die heeft, zijn ze ver
plicht die opgevulde gracht weer uit te
delven om er buizen door te leggen, ten
einde er de wateraflossing te doen. Als
men de werklieden daar in die steemest
ziet kappen en werken heeft men er waar
lijk medelijden mede, want ’t riekt er op
recht niet goed. Ware het in den zomer,
zooals me iemand zegde, voorzeker zou
dit slechte ziekten bijbrengen. Doch
'daarom bekreunen ze zich niet. De stad
huismannen moeten dus zelf hunnedomme
daad bekennen, vermits ze nu uitdelven,
wat ze eerst aangevuld hebben. Doch al
die werken, die buizen, die kosten van
toezicht enz. vergen geld, veel geld.
En worden die kosten niet gedekt met
ons geld, met onze centen? Is dat geene
schandalige gcldverbrassing? Is dat niet
oprecht den aap houden met ons allen?
Is bet daarvoor dat er moeten nieuwe
belastingen gelegd worden? Voor nuttige
Kleine Harmonie Zondag II. had plaats
het jaarlijks teest van de kleine Harmonie, afdre
ling der Philharmonie.
Begunstig^ door een droog weder, (deed dit
knappe korps eene ronde in stad rond 11 1'2
ure, vergezeld van een dertigtal eereledtn, en
toonde door het spelen van opwekkende v el
uitgevoerde pas-redoublés dat willen kunnen
is
Om 5 ure stipt werd het concert geopend en
dit in aanwezigheid van eene eivolle zaal, door
de kleine Harmonie, die vijf muziekstukken ten
gehoore bracht, ’t Is met fierheid dat we bestatl-
gen dat allen met veel kunde en juistheid werden
vertolkt; ook werd de laatste galop op een da
verend bis onthaald.
De pogingen van de muziekanten en hunne
geachten bestuurder om immer beten te doen
werden door de aanwezigen naar waarde ge
schat. Het tweede gedeelte ving aan met een
quatuor, voor blaasinstrumenten vol moeilijk
heden, doch die de uitvoerders wisten te over
winnen.
Daarna droeg eene immer bereidwillige Me-
juffer met veel kunde enne luimige alleenspraak.
Door den Telefoon voor, een allerliefste
«scène» uit het hollandsch leven, dat door dave
rend handgeklap werd toegejuicht.
Doch wat de begeestering ten top doen stijgen
heeft is de uitvoering van het lieve operette van
Offenbach LiUchen en Frilschen De moeilijke
doch zoo lieve, zoo aantrekkelijke muziek van
den meester Offenbach werd met veel kunde
gezongen, en de vertolkers halen de grootste eer
van hun .werk. Ln een woord, een aangename
avond, waarvan nut veel lof door de aanwezigen
gesproken werd.
Onnoodig te zeggen, dat in het bal, de meeste
vroolijkheid heerschte, en dat slechts, zooals ge
woonte, in de kleine uurtjes een einde nam.
Wij wenschen harielijk proficiat aan al de
uitvoerders en inrichters, en wenschen aan de
kleine Harmonie nog een lang bestaan.
In het Staatsblad van den 11“ December zien
we dat aan de onderwijsgestichten waar land-
bouwafdeelingen aan gehecht zijn meestal
Collegien 45.000 franken werden geschonken.
Het St Bernards College van Nieuport komt er
voor 2000 fr. in voor; aan andere gestichten
ook meestal Coliegen waar lessen van land
bouwkunde gegeven worden 24.000 fr. aan ande
ren nog natuurlijk katholieken 13 650 fr.
eindelijk aan anderen nog 38 350 fr. te zamen
0D0 franken. Eene schoone smoutstute, he!
Als de landbouwers daarmee niet opgeleerd zijn
verstaan we er niets aan.
imiianaiiK l -
W ij nemen de volgende brief over oi -
deze week toegekomen
Nieuport (Coupe Gorge), den 13.12/09
Mijnheer van ’l Weekblad,
Het is waarlijk een schandaal! lodlen inen nog
langer wacht van de Coupe Gorgeslraal te kal-
aeldsn zullen er voorzeker ongelukken gebeuren.
De heer schepen Patlij» heeft er verleden week
bijna de beenen gebroken. Het was kurieus om
le Zien hoe hij zich aan de hoornen moest vast-
’.larnpen; hoe hij meest gymnastiek doen, ten
‘hoe hij in het slijk schaverdijnde) om met ln de
?aan te gletsen. Gelukkig dat hij lange beenen
"heeft!! Maar alleman is zoo goed nier geschapen.
^En wat moet hel daar zijn binst den nacht, want
liet zijn precies ,-;eene renteniers die hier wonen.
Hier verblijden menige werkmeuschen der gas
fabriek, douaniers, en andere lieden die tiun
brood winnen met schroevors te lossen of aan
werken te arbeiden. Deze klassen van menschee
komen ’s nachts in of gaan uit En het Is waarl-.k
te verwonderen dat er nog niemand omgekomen
is. lodien men geen geld heeft om der. macadam
-aan te leggen, Is het toch hoogst noodlg dat men
een goeden voetweg of wegel in asschen ot steen
gruis legge.
En nu Mijnheer Paltijn zelf eens ondervonden
heeft hoe aangenaam bet is ln dien moeras te
wandelen, hoe gymnastiek doen in hel slijk toch
geestig is, dat hij eens bij zijn collega de schepen
van openbare werken, aandrtnge en een woordje
te beste doet voorde Coupe Gorge.
De ooren onzer stadsheeren moeten dikwijls
tuiten want alle dagen worden ze verwenscht en
verdomd in onzen wijk. Gelukkig dat er geene
kiezing is dit jaar; voorzeker behaalde de katho
iieke bjst geen eene stemme In de Coupe Gorge.
Aanvaard mijne beleefde groeten.
bij middel van eene vripre uitlegginswijze
van den D'jbel?
5 /.ju Esterv.ii.onder men
doktoors in godgeleerdheid en
geerten telt, ook dommerikken?
6. En wanneer diezelfde priesters het
zelfde zeggen als de liberalen over de on
verenigbaarheid der Roomsehe leeringen
met de wetenschap, zijn zij dan ook al
vijanden van het geloof?
In den nacht van dinsdag op woensdag vaarde
de Loodonboot, van Londen naar Oostendo doch
In plaats van naar Oostende koers te nemen is
zij op Nieuport gestoomd, en daar hel nog lage
Een plaatselijk blaadje dat niets dan
schelden kan, en nog niet eens weet dat
dommerik in het meervoud dommerik
ken en niet domeriks maakt; dat
physiea en nog minder phisica geen
vlaamsch is, en natuurkunde genaamd
wordt, wil aan zijne lezers wys maken
dat wetenschap en geloof goed kunnen
samengaan, en haalt om het te bewijzen,
cyfers uit, opgegeven dooreen protestant-
schen schrijver, en volgens dewelke het
meerendeel der geleerden geloovigen zou
den zijn. Als antwoord zullen wij enkel
een zestal vragen stellen
1. Van welk geloof spreekt de schrijver
van het bedoeld artikel of weet bij mis
schien niet dat het protestautism veel beter
met de wetenschap kan overeenkomen dan
liet katholicism, daar het eerste in begin
sel toelaat vryelijk het Heilig schriftuur
uit te leggen en het tweede niet??
2. Weet hij te zeggen hoeveel katholie
ken er waren onder de 242 geloovige ge
leerden waarvan hij spreekt?
3. Indien de wetenschap van Copernie
en Galilée, welke hy onder die ‘242 mede
rekent, zoowel met het geloof kon over
eenstemmen, waarem heeft de Roomsehe
kerk dan hunne leerstellingen veroordeeld
en de werken van den tweeden tot in 1835
op het index gelaten?
4. Waarom zijn er in de katholieke
kerk tegenwoordig zoovele priesters, de
zoogenaamde modernisten, als Loisy, Le-
morin, en vele andere, die trachten het
geloof met de wetenschap te verzoenen,
Op de Wereld tentoonstelling van Brussel, die
met de aanstaande lente geopend wordt, zal het
al/emeen onderwijs en ook het vakonderwijs,
eene der niet minst belangrijke plaatsen beklee-
den.
De verschillige Staats Middelbare Jongesscho-
len van het land zijn geroepen om als collectivi
teit eene uitstalling te dtfen 1° van een geschied
kundig overzicht van het onderwijs gesticht
sedert zijn ontstaan en 2° van een bijzonder leer
vak.
Vooi Nieuport is dit bijzonder vak de scheeps
bouw en de zeevaartkunde, een leergang van
plaatselijk belang die er door den achtbaren heer
leeraar Glaes wordt onderwezen.
Dit eerste artikel zullen wij wijden aan het
historiek der school; in een volgend nummer
beschrijven wij de tentoongestelde voorwerpen
van den leergang van zeevaartkunde en scheeps
bouw.
Een diagramma toont de jaarlijksche beweging
aan van het leerlingental in de voorbereidene
afdeeling, de middelbare afdeeling en in haar
geheel.
Opmerkenswaardig is het hoe het getal leer
lingen van af de stichting der school in 1855 snel
aangroeide om tot in het jaar 1884 het hoogste
cijfer te bereiken. Dan begint het getal te dalen
en de reden hiervan is niet te zoeken. Het kiert
kaal gouvernement, het klerikaal gemeentebe
stuur waren onstaan.
De verdedigers van het officeele onderwijs be-
voordeeligden openbaar en onderduims het pri
vate geestelijke onderwijs. Kinderen verlieten de
school om veeltijds kosteloos een klerikaal on
derricht te volgen. Bedienden van Staat en stad
aarzelden niet de toekomst van hun kroost mis
schien te vernietigen, met, hetzij uit vrees of
dwang ook wei uit vleierij tegenover hunne over
sten of om in hunne gunst te staan, hunne jon
gens uit de Staats Middelbare School le trekken.
De landbouwer ook zond zijne kinderen zooveel
niet meer, het pensionnaat, aan de sc ooi ge
hecht verdween. Vanover eenigejaren sedert
1896 nochtans vermeerderde langzamerhand het
getal; de Bond van de Oud Leerlingen der xMid-
delbare Scholen getroostte zich groote opoffe
ringen om min begoede kinderen op zijne kosten
naar de school te sturen ofwel te ondersteunen.
Ook de ouders waardeeren meer en meer het
goede officieeie onderwijs en zoo is het huidige
getal leerlingen weer geklommen tot 143. Die
toestand mag, gezien de tijdsomstandigheden
als uiterst schitterend beschouwd worden. 2481
verschillige leerlingen bezochten tot hiertoe de
s hooi.
Een ander diagramma toont de tusschenkomst
aan van Staat en stad in de onkosten der school.
Wat echter vooral onze aandacht trof, was de
lijstvan de bijzonderste ambten thans door eenige
oud leerlingen der Nieuportsche Staats Middel
bare Jongensschool bekleed. Die lijst is zoo wel
sprekend, zoo belangrijk en zoo nuttig dat wij
haar hier in haar geheel övernemtin.
Leger (officieren) 11
ln het beheer van Staatsspoorwegen 1 inge
nieur, 1 sectieoverste, 5 statieoversten, 18 kler
ken, 2 klerken teekenaars, 10 treinoversten en
treinwachters.
Boekhouders en handelsbedienden 27
Ontvangers der belastingen 17
Geneesheeren 4
Bij het beheer der tolrechten 8
Ontvangers der registratie 10
Leeraars bij het lager onderwijs 14
Leeraars bij het middelbaar onderwijs 15
Leeraars van hooger onderwijs 1
Algem bestuurder ministerie van geldwezen 1
Letterkundige 1
Deurwaarders 4
Landbouwingenieurs 3
Ingenieur brouwer 1
Ingenieur der mijnen 2
Ingenieur electrician 1
Ingenieur der suikernij verheid 1
Bij het zeewezen scheepskapiteins 3, klerk 1,
loodsen 5
Advokaten en magistraten 4
Veeartsen 2
Notarissen 4
Gemeente en rechterlijke politie 11
Bij het beheer van Bruggen en Wegen inge
nieur 1; klerken 13 waaronder 3 dienstoversten;
5 toezieners.
Bij het beheer van posterijen postmeesters 9
postklerken 22; brietdragers 5
Priesters 7
Licenclaat ln koophands koloniale en konsu-
laire wetenschappen 1
Bij het beheer van telegrafen klerken 5, be
dienden 6
Is dat het duidelijkste bew”s niet dal het on
derwijs, in onze Staats Middelbare School gege
ven, uitmuntend is? Aan de vruchten erkent
men den boom. Ouders, vergeel dat niet!
(Wordt voortgezet)
