I
I
Visschers, onthoudt dit!
Nieuws uit Nietiport
Lotje uit den Porseleinwinkel
Nog iets over de vrije ge
dachte. on hef
De geestelijkheid en de politiek
Andermans geestigheid
Een visschersmaaU
MENGELWERK
9
daarom op andere niet gesloord was;
In de kamerzitting van 8 Februari laatst
heeft onzen knappen volksvertegenwoor
diger de heer Buyl eene krachtige en diep-
gestaafde redevoering uitgesproken om de
belangen der visschers warm te verdedi
gen en recht voor de zeeslaven te eischen.
Het ware te lang hier alles te herhalen
wat hij zoo meesterlijk heeft gezegd; ten
andere, op tijd en stond komen wij hierop
terug en zullen wij opsommen welke onop
houdende werkzaamheid hij sedert jaren
-n volksver-
heeft.
de kiezing
VIII.
De A Igemeene Ifofbouwingmaatschappij
vraagt een bekwamen reiziger voor den vreemde
Onnoodig zich aan te bieden zonder goede
getuigschriften.
Meer dan een half uur had Leopold op boven
staande aankondiging In hel dagblad zitten sla-
re
Verre waien zijne gedachten, onbestemd als
zijne toekomst. Zijn zoetste droom zijn levens
heil was in rook vergaan! En telkens kwam
hij terug op de aankondiging
De Algemeene Hofbouwingmaatschaoplj
vraag een b kwamen reiziger voor den vreemde.
Onnoodig zich aan te bieden zonder goede
getuigschriften.
Of liever - scheen tiet hem onnoodig zich
aan te bieden, zoolang men door eenon band der
hope hoe zwak en broos dan ook aan den
moedergrond gehecht is.
Maar hem wat zou hem nog wederhouden?
In den vreemde zou hij vergeten; althans,
hij zou trachten te vergeten.
Diep was zijne ziel gewond. Maar noch ge
krenkte trots noch zucht tot wraak spraken in
zijn binnenste.
Hij was te veel... En ziel
De Algemeene Hofuouwingmaatschappij
vraagt een bekwamen reiziger voorden vreende.
Maar hoe komt het dan, dat de priesters
nu overal het gelcof zoo hardnekkig moe
ten ver ledigen in alle slag van gazetjes?
Hoe komt het dat het klein seminarie van
Ee koninklijk basluit van i Februari 1910
verleent nogmaals 1-45-47-4 8b fr. lo lagen
aan gemeenten en kerkfabrieken voor het bou
wen of herstellen van kerken, sacrillen, pasto
rijen. Leg me ze daar, lasten betaalde rs! ’I en kan
niet op. Werkt en zwoegt maar om alle slach van
lasten en taksen te betalen. De klerikalen heb
ben nooit genoeg voor hunnen winkel.
Van deze koek krijgt Coskelacre 6927.22 fr.
voor het vergrooten der kerk en ’t bouwen tan
een toren; Leffinghe845 fr. voor 't herstellen der
kerk; Oostduinkerke 9.742 69 fr. voor het bouwen
van eene partorij te Nieuperl-Baden, en nog
458.35 fr. voor het herstellen der daken van de
kerk.
Haven beweging gedurende Januari
1910 zijn alhier binnen gevaren 9 sehepeu me
tende 2.005 ton tegen 6 schepen met 1.432 ton
in Januari 1909, dus eene vermeerdering van 3
schepen en 572 Ion voor 1910. Zooveel te beter!
Dien avond ging hij zonder zijnen boezem
vriend naar huis
En toen hij ouder gewoonte -- naar de
torenspits opzag, mompelde bij
Morgen komt Leopold terug, maar
ik zal het hem nooit durven zoggen.
Doch dit moest hij niet.
In den vooravond van den volgenden dag zag
de arme jongen alles.
In den tuin van zijnen baas wandelde Alfred
gearmd met Lotje. Hij fluisterde haar iets vleiends
in het oor, en zij de lichtgeloovige glim
lachte zoo zalig.
Van verre keek Janus bet tweetal na.
En in de serre goot Leopold het lavend vocht
op de orchideeën.
Was het verbeelding, dat hij de vuist balde bij
de Restrepia antennifera?... En was het toeval,
dat een heele traan dropte juist inden vlekke-
loozen kelk der Cattlega trianae alba?
Onnoodig zich aan te bieden zonder goede
getuigsch rif ten
Twee dagen later zeide hij lol oom
«Ik kan eene plaats krijgen als reiziger
voor zuid-Ainei ika bij de Compagnie générale Ik
ben voornemens te aanvaarden.
Daardoor? vroeg oom terwijl hij ver
achtelijk naar den overkant der straat wees.
Daardoor, en daardoor niet. Ik had er
reeds lang lust toe, gij weet hel Ik wil bij Pepijn
niet blijven. In onze stad is eerie dorgelijke’ plaats
niet meer te vinden. Ik ga.
En tegenover elkander toonden belden zich
sterk als mannen... Maar ze hadden er wel
als kinderen willen om schreien!
IX
Ze hingen in ’I kasken
Nu gingen de praatjes eerst bunnen gang!
Trouwens, wat doen de menschen liever dan
kwade geruchten verspreiden?
Volgens de eenen waren ze in den porse
leinwinkel veel te hooveerdlg; volgens ds ande
ren veel te kortzichtig zoo’n jonkertje, dien
niemand kende! Gisteren vermoedde men dat
hel jonkertje den ponk uit den porselein
winkel beloerde; vandaag wist men dat zeker.
Gisteren beschouwde men het als heel moge
lijk dat hij wel Lotje gaarne kon zien, maar hij wezenlijk.. Neen, dat kon niet!
vandaag /Wordt voortgezet!.
lliiin knrfAniiid
men nu zijne diepe kennissen kan waar-
deeren en doorgronden.
Waarlijk met moet kortzichtig zijn om
te beweren dat er geen gevaar bestaat voor
de kerk en dat de wetenschap er niets
tegen vermag!
aan den dag legt om in het Parlement owe
koene visschers te verdedigen.
Onze Nieuportsche klerikale tegens
vers schreven hierover ook in hun laat»
Roesselaro sedert eenigen lijd boekjes verschenen nummer en
rondstrooit voor geloofsonderricht? Voor
vijftig jaar stelde men zich te vreden den
catechismus aan te leeren en daarmede
was het al; dit bewijst natuurlijk dat de
menschen meer en meer beginnen te den
ken. Hoe komt het nog, dat de paus Leo
XIII enkel met vrees zijne blikken op de
toekomst wierp? Wanneer hjj een Fransch
door
3E=»OI-
Iets dat dient opgemerkt te worden, ’t
is dat de schrijvertjes van ’t Nieuwsblad
nooit antwoorden op de ernstige moeilijk
heden, die hen voorgesteld worden in ons
Weekblad,aangaande de godsgeleerdheid;
’t is waar, zij antwoorden wel maar altijd
schuinsweg, met vele spotternijen en holle
zinnen en'bijzonderlijk veel scheldwoor
den. Dit bewijst natuurlijk dat wij ernstige
vraagstukken opwerpen en dat die sclirij-
velaarijes maar heel flauw s'aan in ge-
loofsverdediging. Wij dachten nochtans,
dat er daar in de redactie bekwame man
nen waren, doktoren in godsgeleerdheid
en wijsbegeerte en zelfs nog in andere
vakken?
Beweren zij nu niet dat de kerk zoo
rotsvast staat, dat al de vrijdeukertjes er
niets tegen vermogen! en dat de priesters
heel gerust de toekomst te gemoet zien!
Eene der waarheden welke de klerikale
dagbladen het harJnekkigst loochenen, is
dat de geestelijkheid zich met politiek be
zig houdt?
Die ontkenning is eenvoudig belachelijk
wanneer het dat ras van aanvallende en
t,i J 1 - 1 U.U 1z»twaJb
öjjzonuerTjk in onze vlaamsche gewesten
bloeit. Die bravo kerels (loon niets dan
politiek, en dat is overigens eene strek
king welke aanzienlijke katholieken, Mgr
TUrinaz, van Naccy, aan 't hoofd, meer
dan eens openbaar afgekeurd hebben.
Maar wat gezegd van de grooten, de
machtigen? Pas eenige dagen geleden, las
men op de preekstoel, in al de kerken van
Belgie, de vermaarde herderlijke brief
nopens de vaderlandslievende gods
vrucht Zonderlinge woordenverzame-
ling! De bisschoppen raden er aan de ka
tholieken de eendracht op bet kiesterrein.
Vergeet de verdeeldheden die ter gelegen
heid der militaire quaestie opgekomen
zijn, zegqeu die goede herders. En de
klerikale Mêtropole voegt er bij Wan
neer de bisschoppen gesproken hebben, is
liet een plicht voor al de goede katholieken
werd luidop veiteld hoe hij betrapt was gewor
den. Gisteren zette men nog vooruit
Dat Lotje maar voorzichtig wen Als
hel niet reeds te laat ts!
Vandaag ging hel van mond lot mond
Te laat? Alsof liet niet reeds Ie taal ware!
Wat gezegd!... Maar menseb, mcuschl...
We zullen hier nog wat Itoorén, zullen we hier
nog wat hooien!
Heel ’l Begijnhof sprak er over, eo de
menschen waren het alleen eens op dal punt
Recht In den haak Is het mei dit j mkerlje
niet.
Ten laatste was dit baas Janus ter o ire geko
men, en nu wilde hij kost wat kost de
waarheid weten.
’s Avonds wenkte hij Alfred in zijn salontje
en sprak hem over de loopende geruchten.
Maar Alfred sprong recht, als hadde eene
slang hem gebeten, en, terwijl hij de zooeven
gerolde sigaret verfrommelde
Wie durft die praatjes verspreiden? s
liep hij. Noem hem mij! Noem hem mij, opdat tk
hem mijne rijzweep sllngere in T gezicht, den
lafaard!
Die heftige ullval bracht Janus aanstonds van
zijn stuk.
Zou hij zoo verontwaardigd zijn, Indien
Concilie
cathedra.
:i. Boek
gccr.e dwaling; opzichte
dwalingen In ontdekt, dan j jende.
i, en bemerkt wel hoe dat alles
zich ontmoet, de kl rikale Bien tyblie
begon over eenige dagen, op de volgende
wijze, een artikel aangaande het mog?lijk
geval der opkomst van een zaak-ministe
ria in Belgie
In eene beraadslaging onlangs te Ro
me gehouden, heeft Mgr Dom Laurens
Janssens tie hoop uitgedrukt dat onze par
tij versterkt uit de toekomende kiezings-
beproevingen zal komen.
Zelfs in de onderstelling dat (lejtauwe
katholieke meerderheid der Kamer zou
verdwijnen, beschouwt de uitmuntende
benedictijn de opkomst van een liberaal-
socialistisch ministerie niettemin als on
waarschijnlijk.
Ziedaar belgische politiek door een he
nedictijn te Rome verhandeld! Kunnen die
lieden zich dan niet vergenoegen met
hunne likeuren te maken en duur te ver-
koopen?
Dat men ons na dit alles niet meer zegge
dat gansch de klerikale politiek niet wij
selijk in de bisschoppelijke keukens bereid
wordt.
zich te buigen.
Wat de houding betreft welke de belgi
sche bisschoppen jegens het Koninklijk
Hof moeten aanueman, Mgr Mercier gaat
die te Rome bespreken. Niet meer dan dat!
’t Is, ten minste, hetgeen verzekerd wordt
door een bericht, luidende als volgt, het
welk een dagblad rechtstreeks van Rome
ontving
Mgr Mercier is door PiusX ontvan
gen geweest. Do kardinaal heeft aan den
Paus een grooten omslag van wege den
overleden koning Leopold H ter har, I ge
steld. De samenspraak tusschen den Paus
den belgischen prelaat heeft lang ge
de volksverte
~.j bekennen dus, op be*
dekte manier wel is waar, dat de noot
volprezen vriend Buyl er ook bij was.
Bravo voor die bekentenis! Overigens e
heer Bttvl is altijd op zijn post, de heer
Buyl is'altijd in de bres om voor ons te
zorgen, terwijl de klerikale representan
ten in de kamer niet te vinden zijn, zooals
in de zitting van 15 Mei 1903 toen de heer
Buyl voorstelde de wet op de werkonge
vallen ook uit te breiden tot de visschers
die geene medeeigenaara zijn der sloep die
zij bevaren. Toen stemde Vanlerheyde
van Oostende er tegen en De Oroote en Pil
waren in de Kamer niet.
En wat heeft Pil den 8 Februari zooal
ernstige'leeraars te vinden in de gezeid Het gouvernement heeft bijzon
dere plichten te veroullen tegenover «e
visschers zooveel te meer dat tot
hiertoe niets voor hen werd
gedaan.
Bravo, mijnheer Pil, voor die kostelijke
bekentenis. Nu erkent gij zelf dat liet
katholieke gouvernement voor ons nooit
niets gedaan heeft. Wij zullen dat goed
onthouden, ons niet langer meer met val-
sche beloften laten foppen en in Mei aan
staande stemmen voor den heer Buyl en
zijne vrienden om het klerikale ministerie
dat niets voor ons gedaan heeft, omver te
werpen.
Maó Berten, hoe kun je toch zoo
snorken, os ’t weerlicht en dundert dat de
duvetorre waggelt, zei ’s nuchtens ’t wuf
van Berten V..., die malgree een geweldig
oenweere van den geêlen nacht nie wak
ker gekommen was.
Hèwè! Lina, da’s nie schoone van je
part; je weet da ’k nie gerust kan slapen
os ’t dundert; waórom hé je me toen nie
wakker gemakt!
Hel is dus uitgemaakt als een punt van geloof
ais eene waarheid van eerste kwaliteit, die de
kerk onherroepelijk verbindt, dat God de ver
vaardiger des Bijbels is, en dat deze geene dwa-
ling kan be/alten,
En nochtans, hij beval er vele; hij is, op vele
punten in strijd met uilgemaakte geschiedkundi
ge en wetenschappelijke waarheden; hij is ge
schreven met de gedachten van den tijd en slaat
op wetenschappelijk gebied, op den trap van
ontwikkeling, niet van middeleeuwsche, maar
van antieke hersenen.
En wanneer men dat aan de godsgeleerden
diets maakt dan antwoorden zij door een ellen
dig uitvluchtsel Het Is waar, zeggen zij dat bet
heilig Schriftuur in al zijne deelen deor God
Ingegeven is geweest; maar den tin van het en
gedeelte dal gij aanrandt Is niet vaslgesleld ,iullprt De paus heeft aan Mgr Mercier
geworden d >or eene beslissing van een Concilie nauwkeurjge onderrichtingen gegeven,
of eene pauselijke verklaring ex 1 de hou ling der belgische bisschoppen ten
is“XOrk’’nGod eXat geene dwsilug; opzichte van de nieuwe regeering bepa-
maar wanneer men er dwalingen in onldekt, dan lende.
ho! het is eene andere zaak; den zin moet eerst rpen s|ot(e.
ex cathedra vastgesteld worden.
Moesten de vrijdenkers zulke middeltjes aan-
wenden, er ware geeneo inkt genoeg in de kle
rikale inktpotten om ze zwart te maken; maar
•oor de kerkpilaren is dat gewettigd. Immers,
het doeleinde wettigt de middelen.
Nieuportsche klerikale tegensti e
deelen natuurlijk
niets anders mede dan hetgeen
tegenwoordiger Pil gezeg'l *■-
de eeuwige zwyger heeft, nu
nadert, ook den mond eens geopem
Zoo schrijven zij dat al de volksverte
genwoordigers van de kust aan de bespre
king deel genomen hebben en'dat zij hun
best gedaan hebben om de aandacht en de
I ML"chöp\7°goboór"o7üin7, 'spraken zij belangstelling van het landsbestuur op do
over de rappe verspreiding van de vrije visscherij te trekken,
gedachte en het modernismus en de diep- genwoordigers. Zij bc
denkende Leo riep eensklaps droevig uit t
Waar gaan wij heen, waar gaan wy
heen! Neen, Leo XHI was zoo gerust
niet op de rotsvaste grondvesten van de
kerk, als sommige weinig denkende
schrij verij^s, die zeer weinig op de hoogte
zijn der zaken. Ten andere, het is niet
bier en daar Jat men een vrijdenkend
mensclt vindt maar hedendaags zijn er
overal, bij duizenden. En zyn dit al zulke
onnoozele snullen zooals het Nieuwsbladje
wel beweert? Waar vindt men de meeste
geleerden in allo vakken? ’I Is wel bij de
vrijdenkets en dat is zoo waar, dat de
katholieke hoogescholen reeds moeite heb
ben om t
wetenschappen. Voor wat de theologanten
en de wysgeeren aangaat, zijn het niet de
bekwaamste priesters die de kerk vaarwel
zeggen?
Om er maar eenige te noemen Strauss
Renan, Tyrrell, Loisy, Renard, zijn dit
geen diepgeleerde mannen? Een briefwis
selaar vroeg laatst aan het Nieuwsblad,
hoe het kwam dat Loisy t u zoo geprezen
wordt door alle vrijdenkende personen,
sedert by modernist geworden is, terwijl
.men vroeger van hem niet sprak? Maar
dat is heel eenvoudig; vroeger was Loisy
wel gekend als een geleerd man, maar
toch stak hij niet uit buiten de gewone
godsgeleerden; doch sedert hy eene reeks
diepdenkende boeken heeft geschreven, is
