EEN SCHUTSBSEST door HAIH1TS SABBE rem- I Door de liberalen werd de schandeli jke militieloting af geschaft. Pil en Hamman wilden deze wreede bloed wet behouden! Weg met hen!! Door de liberalen werd het eerlijk stelsel van den persoonlijken dienst einde lijk ingébracht. Dat is rechtvaardig. Hamman en Pil stemden er tegen, zij wilden de plavanlen behouden. Zwartgerokte kiesdravers Andermans geestigheid! oveiblijven. En dat doen zij met opge- f kies- i de 7 MENGELWERK Keert de rollen niet om, want nooit hebt gij, klerikalen, iets anders gedaan dan de in de ruimte. Dal is voor Arte, sprak ze, dat Gul over hem waken blijve. Deze zegening gold haren oudste, die te Brussel zijn huisgezin had gesticht. En ’t Noorden. Fieruje? Dit is de kant van de Dampoorte, niet waar? Langs hier, hu? De grootmoeder keerde zich zelf in die rich ting en teekende weder in het ijle haar vroom gebaar als een geluksbezwering uit de verte. Dit is voor Vieke, God zegene en beware hem. Deze zegening ging naar Antwerpen, waar haar tweede woonde, die haar in lange jaren niet bet minste teeken van belangstelling had gege ven. Nu het Zuiden, Fientje. Dat is de kant van het keikhof. Weer trok hare stramme hand het zegentee* ken in de ruimte en met smart en liefde zond ze nog, na zooveel, lange, lange jaren haar moe derlijken avondgroet naar haren dooden jongste: Dat is voor Frans, uw vader, Fientje. Dat God zijn ziel genadig zy. En dat is voor u, mijn kind, zeide ze toen met een beweging naar Fientje toe. Dat is vonr u, mijn kind En ze kruiste het meisje op het voorhoofd en kuste het innig op beide wangen. (Wordt voortgezet!. mannen, rechtzinnig en zonder vrees, u over uw beheer. Zij zullen hunne stem schenken aan de lijst uwe stoutmoedigheid, uwe schaamteloos heid ten minste zoo ver niet van te durven beweren De geuzen zoeken snullen Wie gaat zich laten kullen? in de meeste vlaamsche dorpen ónmogelijk, nie mand zou het durven verkoopen Maar, zult ge zeggen, waarde lezer, waarvan gaan de liberalen niet in persoon de buitenkiezers inlichten? Wel eenvoudig omdat, zoo iemand het waagteene zaal te beschikking te stellen van den eenen of den anderen vrijzinnige spreker, de pastoor hem dat algauw weet af te leeren, en er alzoo voor andere dan katholieke sprekers mees tal geene mogelijkheid is meelingen te houden op den buiten En voor de katholieken Is dal ook niet noodig. De preekstoel, of zoogezegde stoel der waarheid, Is daar als spreekgestoelte, de pastoor of de onderpastoor als spreker Inde kerk als meetingzaal. Daar kan men de buiten- rnenschen de pil doen inslikken onder de hoede van den godsdienst, en de politieke redenen als woorden Gods doen doorgaan. Wij kennen dor pen waar men alzoo de rnenschen heeft weten te overtuigen dat wie naar de kerk niet gaat een socialist is, en dat een socialist of een slechterik een en hetzelfde zijn. In den klestijd gaan de onderpastoors overal rond om de rnenschen aan te zetten voor de katholieken te stemmen; men maakt bun wijs dal stemmen voor de libeialen gelijk staat met God beleedlgen; zoo het niet helpt bij de mannen werkt men op de vrouwen; de ongeletterden leeren de zwartgerokte kiesdravers stemmen bij middel van modellen van kiesbriefjes, zonder dat zij weten wat zij doen. Overal gaan die godsdie- naars uit de huizen de vlugschriften en dagbladen welke libeialen of socialisten doen ronddeelen of rondzenden, uithalen. Weleens worden de briefdragers aangezet zulke drukwerken niet uil te deelen. Alzoo blijven de schier onwetende buitenlieden gansch onkundig van alles, uitgenomen van wal hun de klerikalen op de mouw spellen; alzoo blijven zij de slaven, de slachtoffers der klerikale landuitbuiters en hunne bondgenoolen de zwart rokken, die dan nog in de klesbureelen zetelen als getuigen der klerikale kandidaten en alzoo tot het laatste toe blijven zorgen voor hel welgeluk- ken dergene die, tens aan het schoteltje gezeten, maar altijd aan pastoors, kerken en kloosters de miljoenljes zullen blijven uitdeden, welke zij aan den minderen mensch doen uitzweelen, ter wijl de zwartrokken dan nog rechtstreeks aan werkman of boer menigen zuurgewonnen pen ning zullen komen afdoen voorSt Pieterspenning voor de Hoogeschool van Leuven, voor de ge- loovige zielen, en wal weet ik al. En dan trekken die zwartrokken nog eene jaarwedde van den Staat voor al die schoone da den. Dat trekken zij ook onder een liberaal be stuur en het belet hun niet dit te bevechten; dit belet hun ook niet, wanneer de kalholieten moes ter zijn, meer dan eens een ut anderen staatsbe diende aan te klagen ot te doen verplaatsen, oin dat hij naar de mis niet gaat, of het «aagt een liberaal blad te laten komen of eene liberale meeting bij te wonen. Indien de bediende dat nog niet mag doen, waarom dan wordt het hun, die ook bezoldigden van den staat zijn, dan toegelaten zich hals over kop in den polilieken slrijd te werpen? Omdat zonder hen, de buitenmensch weldra door licht en waarheid zou bereikt worden en zich niet tanger zou laten paaien met klerikale drog redenen, en ook door te groole verdraagzaamheid der liberalen. Vlaamsche dorpsbewoners, laat u niet langer bedriegen. Bedenkt dat, wanneer men u wil beletten liberale gazetten of vlugschriften te lezen, het niets anders kan zijn dan om u te beter te kunnen om den tuin leiden en te be dwingen. Leesl wat men u wil verduiken, en dan zult fgij uwe ware belangen leeren begrijpen en uwe klerikale verdrukkers met 22 Mei aanstaande de buis toedienen welke zij meer dan verdiend hebben. van de verzen der kieskaarten, moet te genwoordig veel met het socialism bezig zijn. Hoe zoudt gij anders op uwe kies kaarten drukken Voor ge gaat ter stembus Jan Vraagt eens raad aan uw Mariane. Mariane! ’t Is toch wel de vermaarde Mariane der socialisten hé? Allo, mannen, allen naar Gent en aan de Mariane der socialisten in Ons Huis op de Vrijdagmarkt gevraagd hoe gij op 22 Mei aanstaande moet stemmen. En als gij dan den raad volgt die Mariane u zal geven, dan zijn wij zeker dat er voor de klerikalen eene buis van belang is weggelegd. Zij zullen dan ondervinden dat, Om hunnen winkel te doen draaien Zij de kiezers met leugens paaien. En dat doen zij jaarin jaaruit. Zij noe men zich de vrienden van burgeren land bouwer, van herbergier en winkelier, van werkman en staatsbediende en zij ne men het gansche jaar door, niets anders dan tergende en onrechtvaardige maatre gelen ten hunnen opzichte. Zij verdrukken den landbouwer en d?n kleinen burger door groote belastingen; zij verdrukken den herbergier, dien zij verachten, door het zware vergunningsrecht; zij verdruk ken den winkelier door zware patentrech- Het was alsof zij de geweldige woeling van haren geest en de onstuimigheid van haar hart in de vreedzame, rustige atmosfeer van dit huisje niet brengen dorst. Doch up eens werd de deur geopend en Moetje trad voor. De oude blinde, die Flentjes uitblijven al wat langdurig vond, luister de sedert een pooze naar de aankomende stappen en nu had ze deze van Fientje erkend. Wel Fientje, wat komt ge laat? Toch niets gebeurd, l.é? Uw hand is zoo koud. Moetje leidde Fientje binnen als een kind, haar vriendelijk op den schouder kloppend en hare hand streelend. Er was iels berustigends in de stem der oude vrouw, iets sussends in de naïeve uitingen barer bezorgde liefde. Fientje onderging er dadelijk den invloed van en voelde haren last van wee eenlgzins verlicht, haar jagend harte stiller kloppen. In moetje’s kamertje lag op dit avonduur eene sereniteit die Fientje goed deed. De goudgloed der ondergaande zon gleed door net open raam en vatte de oude vrouw ais In een nimbus. Uit de kapel van het Sint Godelteve klooster, vlak naast hun woning, drongen het orgelspel en de nonnenzang van ’t avondlof tot In hun huisje door. Het was alsof de hemelsche lonen dier muziek in de woning der beide vrouwen iels meebrachten van den berusllglngsgeesl en de trooststreelingen, die den kleinen tempel ver vulden. Fienlje vond de noodlge kalmte om eenige onverschillige dingen over haar bezoek bij An dree te vertellen, met zulken toon, dat Moetje’s scherp gevoel en niets ongewoons aan merkte Meneer Andree blijft toch altijd een braaf en goed mensch, besloot de oude. De beide vrouwen nullen thans hun sober avondmaal aan de kleine tafel bij het openraam. Het lof was uit en de voornacht zónk fulpig zacht over de langzaam insluimerende wijk. In het tuintje sjirpte een trouwe krekel iijn avond- wijsje en uit de verte kwam nog enkel het gedempte gefluit der avondtreinen de stille on derbreken Een licht briesje methoolgeur beladen kwam om Moetje’s haren spelen met verkwlkko- lijk gestreel. Na dien bewogen zwoeldrukkenden dag was de kalme, frlssche avond voor Fientje een lafenis, dia haar ook in de ziel drong en hare opgewondenheid In stillen weemoed ver anderde. onwetendheid van sommige buitenkiezers, van sommige ongeleerde werkmenschen tot profijt van uwen politieken winkel ge- exploiteert. Wij wenschea en wy willen het volk geleerd en onderwezen, opdat het besef hebbe van zijne eigenwaarde als mensch en als burger. Wij willen het volk geleerd en onderwezen, opdat het zich niet meer zoude laten door u misleiden, opdat het zou leeren denken en zoeken waar de waarheid is; opdat het zoude be grijpen welke zijne intresten en die zijner Toen beide vrouv en op hun slaapkamer waren hielp Fienlje Moetje’s nac'itkleederen aantrek ken. Moetje’s armen In de mouwen der wille slaapjak slaken sloot de blinde zelf met een jonk vrouwelijk zedig gebaar de knoop op hare borst. De kraakzindelijke, mooie pijpmuls werd alge nomen. Dat mocht Fienlje doen, opdat de muts niet zou gekrookt worden. Hel eenvoudige nacht mutsje paste Moetje zelf op de zilveren haren, waarbij zij de linten, zorgvuldig en met een zekere behaagzucht, onder den hals tot een strik knoopte. Dan ving het gebed aan Fienlje bad voor en Moetje volgde binnensmonds. De stem van hel meisje klonk gedempt, doch er lagen bij poozen trillingen In, waaruit niet enkel ware vroomheid maar ook nauw bedwongen hartstocht sprak. Hare bede was een vurig gesmeek, opdat de hemel over haar geluk zou waken. Voor Moetje zich te bed begaf, zou ze nog hare kinderen zegenen. Toen ze haar jongens nog alle drie bij zich had, nam ze hun kroezelboofden in bet haar handen en kruiste en kuste ze. Nu waren ze ver weg of reeds dood en toch zond ze hun nog eiken avond haren moederzegen. Keer me langs ’t Oosten, Fientje. Dat is de kant van ’t Godelleve kapelletje. Behoedzaam plaatste het meisje de oude blinde In die richting. Dan maakte deze met de rechter hand, met breed en langzaam gebaar, een kruis Dit artikel zou ook kunnen voor Hiel dragen Hoe men de waarheid verduikt of ook nog Hoe men den buitenmensch bedriegt maar Jaar de geke. de feilen welke wij willen bespreken het werk zijn van do zoogezegde zteleberders op den nullen, hebben wij bovenstaanden titel ver kozen. Het spreekwoord zegt Wie maar eene klok hoort verneemt slechts eenen klank n. Wel nu, door het toedoen van zoogenaamde Godsdle- naars, zijn de rneesle buitenlieden in onze afge legene vlaamsche dorpen slechts In de gelegen heid de klerikale klok te hooren. Verscheidene middeltjes worden daartoe ge bruikt Het eerste, en een der voornaamste, bestaat in oorlog voeren tegen bet officiéél on derwijs door alle sooten dwangmiddelen en voor namelijk broodroof. Overal waar men kan wordt dit onderwijs 1e ntet gedaan, ten voordeele van scholen waar veel catechismus en zeer weinig wetenschap aangeleerd worden. Alzoo kweekt men onwetende, llchtgeloovige kiezers. Verder zoekt men, door alle slaeh van geheime middeltjes, te welen te komen welk dagblad de Inwoners van het dorp ontvangen. Indien eenige hunner het wagen een liberaal, of een socialis tisch, of slechts een onzijdig blad le trekken, worden zij daarvan afgebracht, door den biecht vader, of zoo het niet helpt, door broodroof. Kathollekegazetten alleen krijgt de buitenmensch alzoo te lezen. Een ander dagblad koopen, ter plaats zelf, Is haar afzonderlijk programma behoudt en slechts te zamen strijden om den gemeen- zamen vijand het klerikalism, te bevech ten en dan, in gemeen overleg, de recht vaardige hervormingen in te voeren, waarnaar het land met ongeduld wacht. Zoo, heeren klerikalen, de liberalen kruipen voor de socialistenMaar wat doen dan uwe gentsche vrienden? Hoe komt het dat de gentsche klerikalen sedert eenigen tijd dikke vrienden zijn met de gentsche socialisten, zooals Anseele, die gij zoo dik wijls voor leiren, schoelies en wat meer hebt uitgemaakt? Geuzen kartel fs Joden spel drukt gij op uwe kieskaarten. Maar wat is dan het kartel tusschen die gentsche socialisten n uwe gentsche klerikale vrienden? Durft gij dat niet kenbaar ma ken aan uwe kiezers en vooral aan de kiezers van den buiten? Durft gij hen niet meedeelen, hoe goed klerikalen en socia listen daar t’akkoord zijn? Vreest gij mis schien dat,moesten de buitenlieden weten, dat de klerikalen Sifïer, Vandevyvere en Eylenbosch hand en hand en arm in arm te zamen gaan met den socialist Anseele enden progressist ridakaal Gambier, zij zouden begrypan dat al hetgeen gij vroe ger over de socialisten hebt geschreven grove leugens waren? Vreest gij misschien dat zij geene vrees meer zouden hebben van de socialisten? Vreest gij misschien dat zij, in plaats van schrik te hebben van de likeralen, zü hun de hand zouden rei ken? Gij zelf, heeren klerikalen, opstellers Practise!) besluit Wadde! je joengen hèd e stek van twé frank ingezwolgen, on je doet de dokteur ni haólen? ’k Hé je nu gezien! Piesje gi da ’k vuf frank gaön verteéren om er twéé weere te vangen!!.. kinderen zouden zijn, in plaats van zich nu, hetzij door onwetendheid, door man gel aan geleerdheid, hetzij door vrees of dwang, aan den band te laten leiden door de priesters, uwe propagandisten. En wanneer het volk dit beter zal over wegen, beter zal begrijpen dan zal het uwe klerikale partij op 22 Mei aanstaande loon naar werken geven. De landbouwer zal dan begrijpen dat de spreuk uwer kieskaarten Miserie, boer, miserie De geus aan ’1 ministerie de grofste leugen is die ooit in een kleri kaal brein ontstond. Hij zal dan beseften hoe gij, klerikalen, thans met de toelagen, zoogezegd geschonken tot lotsverbetering van den landbouwer, niet anders doet dan politiek voeren, dan hem in uw klerikaal gareel gespannen houden. En hij zal zich losrukken uit die slavenketen die hem, meer dan wie ook, sinds jaren knelt. En wanneer allen, boer, burger, nering- doener, herbergier en werkman niet meer blindelings, zooals velen helaas nog doen, geloof hechten aan uwe schoone woorden, aan uwe verleidende beloften, maar inte gendeel overwegen en denken aan spreuk uwer kieskaarten Beste kiezers, weet het wel Uw geluk staat op het spel. Dan zullen zij op 22 Mei aanstaande, ge wapend met hun kiesbriefje, als vrije - -ten en laten den middenstand stilaan ver- zett'en' wil? want^ij wetên "dat" elke party kwijnen omdat zij de groote mannen niet rekenschap vragen durven aanraken; zy verdrukken den werkman door hem als een mensch van I van den heer Buy!; zij mindere hoedanigheid, van mindere waar- I de te beschouwen; zij verdrukken den staatsbediende met hem alle lotsverbete ring te weigeren. En middelerwijl ontlas ten zij de staatskas van eenige miljoentjes voor hunne rijke kloosters; miljoentjes in de staatskas gestort door burger, nering doener en werkman. En schaamteloos genoeg zijn de klerikalen dan nog op hun ne kieskaarten te drukken De liberalen liegen i Zij zullen ons niet bedriegen. Allo, heeren klerikalen, legt voor een oogenblik uw schijnheilig masker af. Drijft tot den eindelijken val van het ministerie en dan met ons uitroepen Wy dulden geene slavenketens! Wij willen worden een vrij En zullen winnen Mei. (Wordt veroolgd)

HISTORISCHE KRANTEN

Weekblad van Nieuwpoort en Kanton (1909-1914) | 1910 | | pagina 2