O.
11
Lj
w
ifi
Voor VVaar heid en Vrede!
gr?
Voor Vrijheid en Recht! f
Eerste Jaargang
Zaterdag 27 Oogst 1910
No 48
1
Andermans geestigheid
Over het Sparen
Ons Praatje
Het geld van Rome
7^3
7 Z d
V
I
1
t ?i
In een kleine restaurant.
Zeg eens, baas, waarom wandelt ge
van tafel tot taf-1 met uwe kat in de ar
men?
Ha! ziedaar! Er is vandaag een stoof-
sel van konijntjes op de spijskaart, en ik
wensch mijne Kalanten gerust te stellen.
DRUKKER
JOSEPH JHt A.HCK
Statiestraat, Oudenaarde
VERKOOPER
Pieter Verntraete, zoon
Valkestraat, Nieuport
ABONNEMENT
2,@O fraiiK per jaar
op voorhand betaalbaar
r’
Er zijn thans maar weinig huisgezinnen
meer waar men op zijn minst niet een
spaarboekje bezit. Het kind van in zijn
prilste jeugd leert op school sparen en zoo
het hiertoe aangemoedigl wordt, zal het
er later mede voortgaan. Wie een weinig
vooruitziende is en begrijpen wil dat een
appeltje tegen den dorst altijd van pas kan
komen, zal er zich op toeleggen iets op
zijde te leggen. Wie vroeger al eens wat
sparen kon, kocht ook wel eens eene obli
gatie in de hoop eens het groote lot te
Wanneer wy beweren dat den gods
dienst door de klerikalen slechts gebruikt
wordt om lichtgeloovige menschen om den
tuin te leiden; wanneer wij houden staan
dat zij den godsdienst als politiek wapen
bezigen om andersdenkenden te bekam
pen; wanneer wij herhalen en onophoude- i
lijk bewijzen dat godsdienst en politiek
twee afzonderlijke zaken zijn die met
elkaar geen gemeens zouden mogen heb
ben; wanneer wij aan den schandpaal
spijkeren de handelwijze onzer hedendaag-
sche geestelijkheid, die zicli veel min be
kreunt om het zedelijk welzijn van het
volk dan om den strijd die tusschen de
politieke partijen geleverd wordt; wan
neer wij het den politieken priester schan
de spreken dat hij in stede van de ware
leer van verdraagzaamheid en liefde te
prediken veeleer door zijn verblindend
fanatism haat en nijd, twist en tweedracht
zaait; wanneer wij met voorbeelden bewij
zen dat het niet voldoende is te zeggen
luistert naar mijne woorden als men
er vergeet bij te voegen ziet naar mijne
daden en werken omdat die daden door
huichelarij gekenmerkt zijn en aldus den
waren godsdienst van vrede en naasten
liefde helpen in den grond boren, dan
worden wij door de klerikalen eenparig
tegengesproken. Zij loochenen bovengaan
de onomstootbare waarheden, alhoewel
zelfs het weinig verlichte en ontwikkelde
volk, dat durft zien en wil begrijpen en
het waagt rn?t gezond verstand te oordee-
len, overtuigd is vau hetgeen wij bewe
ren. Zij schrijven en herhalen dat gods
diensten poitiek nauw aan elkaar ver
bonden zijn; ja, zij gaan zelfs zoo ver
vooruit te zetten dat politiek op godsdienst
steunt.
Geachte lezers, willen wij eens, al ware
het maar voor e. :i oogenblik, aannemen
dat het wezenlijk zoo is? Dat politiek ge
steund is op godsdienst? Ja? Welnu, dan is
het logick bovenal dat de klerikale politiek
winnen, doch daar er niet dikwijls steenen
uit’ de lucht op iemands hoofd vallen, en
de interest door de obligatien opgebracht
vooral die der laatste leeningen niet zeer
groot is, zoo is men tot andere gedachten
gekomen. Werkman en neringdoener;
kleine burger en beambte, geringe rente
nier of gepensionneerde, het kind dat nog
op,-Obool is; de grpotero jongens en meis
jes overtuigd eens in ’t huwelijksbootje te
varen, allen zijn klanten geworden der
spaarkas.
Ons gespaarde geld berust daar in goede
handen; het brengt interest op; het geld
doet geld winnen. Wat wil men meer?
Te verwonderen is het dan ook niet dat
er van jaar tot jaar meer spaarboekjes
genomen worden en de op de spaarkas
gestorte sómmen steeds verhoogen.
De klerikalen loopen met dien toestand
hoog op; in alle klerikale gazetten ver
schijnen daarover artikels die natuurlijk
eindigen met de verklaring dat dit alles
aan de klerikalen te danken is. Zij tooien
zich zoo gaarne met andermans pluimen
en laten de menschen in den waan verkee-
ren dat de spaarkas eene inrichting is door
de klerikalen tot stand gebracht. Wat zij
verzwijgen met het doel hier of daar
iemand te misleiden en een stemmetje te
behouden of te winnen in de kiezingen,
zullen, wij hier mededeeleo. Het is derhal
ve noodig van tijd tot tijd eens te herhalen
wat de liberalen vóór 84 in ’t belang van
burger en werkman hebben tot stand ge
bracht.
Be wet van van 16 Maart 1865 stelle de
spdarkas in en die wet werd in de Kamers
gestemd met 61 stommen tegen 18. De
klerikale heer Tack, onlangs overleden,
en die na 84 beheerder werd der spaarkas
toonde er zich vijandig aan. De klerikale
heeren d’Ursel, Snoy en vele andere kle
rikalen van aanzien velgden dit voorbeeld
en in den Senaat ging die wet slechts door
met 26 stemmen tegen 14 en 1 onthouding.
Nu loven de klerikalen de weldaden van
de spaarbank, verschuldigd aan de libera
len, die van dan af reeds de democratische
verzuchtingen van den kleinen man be
grepen, en trachten zij aan de kiezers te
doen gelooven dat zij er de ontwerpers van
zijn.
De spaarkas werd door de liberalen
ingesteld.
Eere dus aan wlen eere toekomt!
PRIJS PER NUMMER
S eenriemeii
(Vervolg)
De kooplieden van den Tempel.
Wij hebben in een vorig artikel gezien
dat Pius X, verplicht zich aan de bestaan
de moeilijkheden te onderwerpen, zijn
persoonlijk budget had moeten bekrimpen
van tien millioen welk het onder Leo
XIII beréikte tot acht lastig ingeöogste
millioentjes. De St Pieterspenning die,
weleer, de voortreffelijke goudmijn was,
waar de pausen overvloedig konden put
ten, was bovenal door de katholieken van
Frankrijk onderhouden; plotseling heeft
hij zijne geldmiddelen zien dalen in eene
mate welke eene groote onrust gebaard
heeft bij de pronkende kardinalen die van
’t Vatikaan leven. De weerstoot der fran-
sche scheidingswet heeft zich doen gevoe
len tot in de gewyde geldkisten en het is
niet zonder een geheimen angst dat de
opvolger van Petrus het tijdperk der no>-
dige en dringende spaarzaamheid rondom
zioh heeft moeten inrichten.
Wy hebben gezegd dat de bijzonderste
inkomsten van den Heiligen Vader voort
gebracht werden door de ontvangsten der
roomsche congregatiën en den verkoop
der pauseiyke eeretitels. De menschelyke
verwaandheid zal men immer op eene
winstgevende manier kunnen ten nutte
maken en de handel in eereteekens heeft,
in de laatste tijden, tc Rome, eene gansch
stichtende uitgebreidheid genomen. De
papieren van Mgr Montagnini, zoo onge
lukkiglyk in de handen eener onbesebeide-
ne regeering gevallen, hebben ons daar
over breedvoerig ingelicht en hebben ons
bewezen dat de voornaamste prelaten het
beneden zich niet achten om aanzienlijke
commissieloonen op die vergeldende zaken
te ontvangen. De nood maakt vindingryk.
En de Paus, verplicht in altijd vergroo-
tendo moeiiykheden te spartelen, heeft
niet geaarzeld geld te maken van adellijke
perkamenten, die hem weinig kosten, en
jaarlijks zijne ledige kassen met weldadige
klinkende munt vullen...
Maar, terwyl de Heilige Vader zijne
bisschoppen aantnoe ligde zich mild te too-
nen met de pauselijke adeltitels, en ze
verhief tot ware handelsreizigers in krui
sen en lintjes, zorgde hij, van een anderen
kant, opdat de prijzen der koopwaren
geeue vermindering zouden ondergaan.
De titel van hertog werd nooit voor min
dan honderd duizend franks toegestaan.
7 'O* 1
Degene van graaf, die van minderen adel
dom is, mag zich verhandelen voor de
bepaalde som van een twintigtal duizend
franks. Ten einde de nederige beurzen niet
te ontmoedigen, wordt de titel van baron
afgeleverd voor de prul van tien briefjes
van duizend en een ridder wordt gemaakt
voor min dan acht honderd franks. Moet
men de kwatongen gelooven, dan zouden
er daar zooals in alle zaken bijleg-
gingen te verkrijgen zijn, en de geschie
denis heeft bewezen dat in ’t Vatikaan
zooals op de boulevards der groote steden,
na middernacht, de liefhebbers verkoopers
vinden aan verminderde prijzen en op
gunstige voorwaarden.
Wat er ook van zij, en ’t een jaar door
’t andere want hier zooals in den han
del, bestaan de stille en de slechte tyden
is ’t meer dan een millioen dat in de geld
kisten van den Paus binnenkomt, toege
zonden uit alle hoeken der wereld door de
verliefden op glorie en beuzelarijen.
Laat ons, overigens, heel haastig zeggen
dat de burgers de eenigen niet zijn die dat
lot ondergaan. De kerkelijke dignitarissen
weten ook dat eene nieuwe benoeming
niet doorgaat zonder ernstige geldelyke
opofferingen. Indien ooit de gunst en de
list een paradijs hebben begeerd is ’t wel
in ’t Vatikaan dat zy het gevonden hebben!
Men zou niet moeten denken dat Pius X
de kerkelijke titels naar eigen oordeel on-
derteekent en de bevordering toestaat vol
gens zyn wensch en zijne keus. Hij is om
ringd van eene gretige bende vertrouwe
lingen die hem geleiden en besturen. Die
tafelschuimers, enkel levende voor winst
bejag, zyn de ijverigste om de hand te
reiken en ze belijden schaamteloos eene
overdrevene liefde voor ’t drinkgeld.
Geene fooi, heen mijter!
(Wordt voorgezet).
- - 1 ,.u., i y.z-~. - x-r i ---- -1 ..Yrr - -
Atinoncenprijs 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncen te weigeren is voorbehouden. De annoncen, artikelen
en inededeelitigeu moeten vóór den Donderdag middag in het koffiehuis Willems Fonds, Valjfestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels of mededeelingen, bestemd voor
voor het Weekblad van Nieuport en Kanton moeten door den schrijver oaderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden on de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
w-SöF
MEUP ORTen KANTON
