I
te
phf
s
0
F oor Vrijheid en Recht! t oor Waarheid en Vrede!
Eerste Jaargang
r-fi
j HW
1/
Is
Als het waar is?
fs^g??r
i’ J
Het geld van Rome
Nü 49
J
Nog eens over aapmensch(*)
sSr.nuS™ -i./ Ia 4 <-
y...
fc i
Jr
I
I
Hflni
i i'.'-n -4f( t»
1
óX'.
arme Belgen zullen moeten betaald wor
den
En zoo handelen de klerikalen overal
en in alles. Met hunne zalvende woorden
verblinden zij het volk. Aan ons dus het
volk in te lichten en te overtuigen dat hun
politiek geloof zonder de werken slechts
een kiesmasker is; aan ons hen te bewijzen
dat sclijjn bedriegt.
DRUKKER
JOSEPH HAEGK
Statiestraat, Oudenaarde
1
De kooplieden van den Tempel.
(Vervolg)
Daar alles verkocht wordt in dien tem
pel waar niets anders meer dan kooplie
den zijn, wordt er ook in alles handel
gedreven. De titel van kerkvoogd of pre
laat is drie honderd franks waard. Degene
van protonotarius, de helft van een briefje
van duizend. Dat zou waarlyk voor niet
zijn, indien men de ruime fooien niet
moest rekenen waarmede men de handen
der vertrouwelingen van den Paus moet
vullen, gansch dien begeerigen en gluipe-
rigen aanhang die maar aanbeveelt naar
de mildheid van den vrager.
En alzoo bestaan er in Frankrijk bis
schoppen die, alles te samen gerekend,
meer dan vijftien duizend franken voor
hunne benoeming hebben uitgegeven. Dat
legt genoegzaam de laatste onderrichtin
gen van Pius X uit, die de prelaten ver
zoekt hem geene geestelijken meer aan te
bevelen dan degenen die gekend zijn voor
hunne ontwijfelbare zedelijkheid en
welstand. Want men moet zeker zijn dat
het schaap wol genoeg zal hebben om te
kunnen geschoren worden zonder dat de
schaar het kwetse...
Eindelijk hebben wij den St Pieterspen
ning, die, op dit oogenblik, de ergste der
crisissen beleeft. De scheidingswet, met
de geloovigen aan te zetten tot geldelyke
hulp voor menigvuldige werken en aller
hande veldtochten, heeft de bronnen der
fcreede rivier opgedroogd die jaarlijks en
vreedzaam een waren goudstroom in de
kassen van ’t Vatikaan aanbracht.
Van den dag dat de fransche geestelijk
heid in zijn eigen onderhoud moest voor-
sien en van den dag dat de katholieken
beseften dat op hen alleen den, z waren
last ging rusten dien de Staat hun over
liet, verminderden de penningen voorden
Paus van zooveel. De bisschoppen, tegen
over een onzekeren toestand, oordeelden
dat ze vooreerst voor den onderhoud hun
ner priesters moesten zorgen. Zij schoven
de almoezen voor Rome op den achter
grond. In 't Zuiden bestaat een bisdom dat
jaarlijks bij de honderd duizend franken
naar den Paus stuurde, en nu met moeite
twintig briefjes van duizend voor den St
Pieterspenning bijeenkrijgt.
De kardinalen, de protonotariussen, de
vertrouwelingen van den Paus, de prela-
ten van allen rang en alle kleed volgden
ABONNEMENT
iz.cto frank per jaar
op voorhand betaalbaar
PRIJS PER NUMMER
5 centiemen
Wij hebben gezien dat de klerikalen
onbeschaamd weg beweren en verklaren
dat hunne politiek gesteund is op den wa
ren godsdienst. De christelijke leer onder
wijst ons dat het een plicht is als verdedi
ger der nederigen op te treden; voor het
welzijn van den kleinen man te zorgen en
de grooten te bestrijden die hem dieper en
dieper in armoede en onwetendheid zou
den willen dompelen.
De klerikale politiek zou dus ook vol
gens die leer vol liefde jegens den minde
ren moeten wezen.
Willen wij eens nagaan of het wel dege
lijk zoo is?
Als het waar is dat de klerikalen de
vrienden zjjn van den kleinen landbouwer
hoe komt het dan dat er in 1880 juist 293
Annonceuprijs 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncan te weigeren is voorbehouden. De annoncen, artikelen
VERKOOPER
B’ieter Verslraete, zoon
Valkestraat, Nieuport
zonder vreugde de wisselingen eener crisis
die bedreigde gevaarlijk te worden voor
de ambten, de bedieningen en de proven
van ’t Vatikaan.
’t Is alsdan dat de fransche achteruit
strevende comiteiten geraadpleegd wer
den, en inzonderheid de bestuurleden der
Katholieke Jeugd. De Semaines religieu
ses namen er deel aan en men begon
ijverig, door eene lange reeks kuiperijen,
de wederoprichting van ’t budget van
Pius X te bereiden.
Terwjjl Frankrijk handelde, werd een
middenkantoor geschapen te Rome zelf,
Via Arco della Ciambella; die inrichting
had voor zending de giften samen te trek
ken en de hulpgelden te verzamelen. Maar
aan die eerste stappen moest men den
noodigen zweepslag geven, terwijl het
beoogde doel achter den scherm eener
geestelyke betooging moest verborgen
worden. Er werd dus besloten eene ruime
inteekening te openen ten voordeele van
den Paus. Maar dat ontwerp werd ernstig
gehinderd door de antiklerikale beweging
die tegenwoordig in Italië heersebt en die
de bedevaarten deed uitstellen welke zich
bereidden ter eere van den Heiligen Va
der. Men week terug tegenover de ont
vangst die de italiaansclie vrijdenkers aan
de fransche klerikalen bereidden.
En ditmaal werd Rome door de geloo
vigen ontvlucht om de marteling te mij
den!
Quo vadis, Domine?
(Wordt voorgezet).
Wij ontvangen het volgende schrijven
Waarde heer Hoofdopsteller,
Daar ik niet in Nieuport woon, heb ik maar op
’t einde der vorige week kennis gekregen van
het artikel van het Nieuwsblad over mijne eerste
schrijven.
Reeds heeft uw gewone medewerker voldoende
daarover gehandeld. Ik vraag u dus alleen de
toelating om u te zeggen hoe aangenaam ik
getroffen was door het artikel van het Nieuwsblad
want het geeft me op alle punten gelijk; wel is
waar, met een paar karpelsprongen en met de
verdraaiing more eclesia^tico van een paar
van mijn volzinnen, maar het heeft me toch ge
lijk.
1. Ik had geschreven dat de geloovige zijn
tegenstrever in de oogen der onnadenkende kud
de verdacht maakt. De nieuwe uitlatingen van
het Nieuwsblad over apenjongen en martikoos
en zeden der apen bewijzen eens te meer dat ik
waarheid schreef.
2. Ik had geschreven dat de ontwikkelingsleer
tegenwoordig in alle universiteiten, ook in de
katholieke, ook te Leuven, onderwezen wordt
en thans gemeengoed is van alle inlellectueelen.
Van het eerste zegt het Nieuwsblad niets, want
het ware nog al hard te moeten bekennen dat de
geloovigen door hunne aalmoezen voor Leuven
onrechtstreeks medehelper! aan het onderwijs
van de theorie van den aapmensch. Maar het
bekent dat vele geleerden deze veronderstelling
aankleven, waaronder katholieken en zelfs gees
telijken, zooals pater Leroy en paler Zahm. liet
zegt niets van het avontuurtje van paler Leroy
met den kardinaal, maar het verrpeldt diu paters
zonder ze voor martikoos uit te scheiden, terwijl
het de nederige medewerkers van hel Weekblad,
die geheel op betzelfie standpunt staan als die
paters, wel voor martikoos uitscheidl. Waarom
dat verschil? Alleen om aan de kudde te doen
geloove dut bet gelijk heeft, daar die kudde uit
het eigen artikel van liet Nieuwsblad toch niet
zal begrijpen dat wij gelijk hebben.
3. Ik ha l geschreven dat de kerk wel weet
dat de inlellectueelen niet meer kunnen gelooven
en met meer gelooven zooals zij officieel wil dat
de kudde gelooft, en dat zij daarvoor de oogen
luikt. Nog «ecs kn.ig ik gelijk, want het Nie iws-
blad bek*iii dat de kerk aangaande da ontwik-
kelingslee»- nog gc.-n beslissende uitspraak ge
daan heeft. Zi; zal tus voortgaan met aan de
kudde de I dier van de bijbelsche voorstellingen
te ondet wijzen en oogluikend duiden dat de iu-
'ai Jk I
duizend 254 landbouwers waren die eige
naar waren van het totale of van meer
dan de helft hunner landerijen en dat er
in 1895 maar 231 duizend 319 meer in dat
geval waren? Twee en zestig duizend
kleine boeren of 21 waren dus verplicht
geweest zich van hunnen kleinen eigen
dom te ontmaken, die natuurlijk in han
den gevallen was van de bisschoppelijke
domeinen of van de groote klerikale
grondeigenaars. Is dat hunne liefde voor
den kleinen man?
Als het waar is dat de klerikalen den
armen zoo genegen zijn, hoe komt het dan
dat zij voor hem, als bij afgezwoegd is, in
’t geheel 9 centen daags overhebben? Hoe
komt bet dan dat zij, die binnen een paar
jaar, 65 winters zullen tellen, maar zelf
moeten zorgen dat zij niet van honger
sterven?
Als het waar is dat de klerikalen de
beschermers zyn van de minst begunstigde
leden der samenleving, hoe is het dan uit
te leggen dat het juist die menschen zijn
die zij het meest de staatskas doen vullen
door de onrechtstreeksche belastingen die
het zwaarst op hen drukken?
De Zaligmaker bewonderde en prees
veel meerde arme weluwe, die hem den
eenigen penning schonk dien zij bezat, dan
de rijken die hem een goudstuk toewier
pen. Want de rijken gaven slechts van
het overtollige en de arme weduwe gat
het voor haar onontbeerlijke.
Doen onze klerikalen dit ook zoo?
Persen zij integendeel de werkman en
den kleinen burger het zweet niet uit met
hen onrechtstreeks belastingen te doen
betalen op hunne eetwaren, op hunne
kleederen, op hunne pijp tabak, op hun
druppel en hun glas bier?
Zijn het de neringdoeners niet, de ge
ringe burgers, die het meest door belas
tingen, patenten en allerhande taksen ge
troffen worden?
Als hbt waar is dat hunne politiek ge
steund is op hunnen godsdienst, waarom
dan raken zij de grooten niet aan, die,
betalende van ’t overtollige, er volstrekt
niet zouden door lijden.
De joden, de valsche kooplieden werden
eens uit den tempel verjaagd. Als het
waar is dat hunne politiek de navolging
is van de liefdevolle leer die eens verkon
digd werd, waarom verjagen zy de sha-
chelaars niet, die miljoenen en miljoenen
binnenpalmen uit ingelijfde gewesten
waarvan de gebroken potten door de
en mededeekngen moeten vóór den Donderdag middag in het koffiehuis Willems Fonds, Valkestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels of mededeelingen bestemd voor
voor het Weekblad van ’Vieuporl en Kanton moeten door den schrijver oaderteekeud en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
■CU
NIEUPORTen KANTON^
