EEN RAT
door
PIHTHR TACK
I
Klerikale regeering
Onze havenwerken
Andermans geestigheid
ver-
3
MENGELWERK
(Wordt voortgezet}.
Io ontvangsten 50,066,51
In uitgaven 33,590,91
Ba*lg slot 16,47F,60
Ziedaar zonder omwegen, den luister
der klerikale regeering.
Ziedaar wat ’t gezamenlüke der tegen-
«Ja, daartegen zou ze een nieuw kleed kopen.
En dan kwamen de jonge gasten van hel dorp
haar In den geest, met wie ze kermis vleien zou,
volop. En dan dacht ze weer aan de matrozen,
hoe ze baden In plezier, als ze van een lange reis
terugkomen en afgemonsterd zijn.
Daar Is het weer! Er klopt Iemand! Ze irok de
ogen, en ging recht zitten op de stoel, en speur
de naar de kant, waarvan het gerucht scheen te
komen. Ze zag niets.
Maar het geklop duurde voort, een geklop als
van een houten hamertje, dal met regelmatige
tussenpozen zou slaan. Nu hoorde zij hel duide
Uk. Het was niet bullen, neen, binnen in huls
was het daar onder die bank.
0! gilde zij, en sprong recht, en madame,
nog slaapdronken, slaakte ook een gil, en vroeg
angstig Maar Malvine, wat is er?
Daar, madame, daar, onder die bank! En
zij wees er naar met de vinger. Zie, ze loopt
weg!
O, wat een lelijk», grote ral, spraken ze als uit
een mond, met een door vrees gedempte stem.
En zij volgden met de ogen een grote grijs
bruine rat, met een dikke, zwarte, lange staart,
dia overal legensloeg, met helmellk blinkende
ogen in den dikke kop, waarop twee kale oortjes
stonden, en met lange borstelharen aan den
beweeglijke snuit. Ze was zo dik, dat zij haar
poten bijna niet zagen, en zij liep zo langzaam
ten voordeele der werkende klassen
en der kleine burgerij, wier toestand van
dag tot dag onzekerder wordt.
De volgende welprekende cijfers worden
verkondigd in het tweede manifest uitge
geven door het Bestendig bureel van anti
klerikale propaganda
In 1884, bedroeg de openbare schuld
van Belgie 1 milliard 766 millioen franks.
De rente stond aan 99 franks.
In 1910, na 26 jaren klerikale wel
vaart bereikt de schuld 3 milliards en
half. De rente staat aan 93 franks!
De belastingschuldige betaalt dus heden
daags, voor de intresten der openbare
schuld, in plaats van 72 millioen in 1884,
178 millioen, ’t is te zeggen meer dan het
dubbel!
De rechtstreeksche belastingen bedroe
gen 28 franks per hoofd in 1880. En nu,
altijd dank aan klerikaal bestuur, staan ze
aan 38 franks per hoofd.
De reeds aanzienlijke afwijking ware
nog veel grooter indien, om de ontzaglij
ke gaten te verbergen welke hunne ver
kwistingen in de Staatskas veroorzaakt
hebben, <le klerikalen niet overvloedig
hunne toevlucht tqt de onreahtstreeksche
belastingen hadden genomen; deze laatste
staan inderdaad op <le belastingbrieven
niet, maar verbeelden tegenwoordig 48’/.
van het totaal der belastingen.
Ook is de schuld terzelvurtijd als de
belastingen gerezen; hetgeen de klerikalen
niet belet hun beheer als bewonderen»-
waardig te achten!
Maar waar gaat het geld naartoe zult
ge vragen! Laat ons herhakn wat we
reeds gezegd hebben.
De geestelijke scholen hebben sedert
1884, 180 millioen ontvangen. De katho-
liekeeeredienst ontvangt jaarlijks tusschen
8 en 9 millioen; de kerkfabrieken hebben
sedert 1884 meer dan 21 millioen ontvan
gen waarbij men de toelagen der pro vin
cien en der gemeenten moet voegen. De
werken, de vermaarde groote werken
kosten ons een goed honderdtal millioenen.
De kas is ermbarmlijk ledig. Ziedaar de
i balans van het uitstekend katholiek be-
1 stuur.
Erdieqt bij hun te goed eenige oogver-
weg, dat zij den indruk maakte, tn het geheel
niet bang te wezen Door een hol in de hoek
onder de bank verdween zij.
Malvine en madame bezagen elkaar, en een
huivering liep hun langs den rug.
Brrl wat een beest, sprak Mahlna rillend,
ik ben er eerlik bang voor.
Die moeten we vangen, zei de bazin. Haal
de val.
Maar madame, en een glimlach over haar
eigen kinderachtige vrees speelde om Malvines
mond, zou ze niet op de trap zitten? Me dunkt,
ik zou er iets van krijgen, moest ik ze op de trap
zien, of er mijn voet op zetten zonder het te
weten
Waarvoor gij bang zijl! De bazin zei dat
maar, omdat zij Malvine wilde moed inspreken,
maar in de grond koesterde zij dezelfde vrees.
En de meid ontstak t lampje, en ging de trap
op naar boven, zwijgend en voorzichtig, met het
beeld van de rat voor haar ogen, en op de zolder
trad zij het laddertje op, dat naar de polder leidde
en daar, na behoedzaam te hebben rondgekeken,
maakte zij wat gerucht, om alle mogelike knaag
dieren op de vlucht te jagen, greep dan val, en
keerde met een zucht van verlichting naar be
neden.
Hier is ze!
En voor de deur, over het plein, een rusteloos
gaan en komen ven mensen en rijtuigen; een
geschommel en gedaver van karren en wagens,
tot inzakkens toe beladen, waarvan reuzenpaar
den met kalm betrouwen in de kracht van hun
gespierde schonken aan porden.
En ’s avonds gat de eindelooze rij gaslantaarns
op de boulevard den indruk van een toverver-
lichtlng, en de eleclrieke lampbolien van het
station wierpen hun verblindend licht wijd om
zien, nu eens sterker, dan eens zwakker, en
honderden muggen en motten dansten er om
heen. Het werk viel stil. De arbeiders, grijs van
stof, een met de straatstenen, zakten in dikke
drommen terug naar de stad af. Dan werd het
weer levendig in -ie herberg, en had zij de han
den vol. Maar eens die stroom voorbij, was het
uit. De dok met al zijn schepen zonk langzamer
hand weg in dikke duisternis Het was als een
lichaam, waaruit al het leven was verdwenen.
Hier en daar blonk in de verte nog het licht van
een smokende olielamp, en l et verdoofd gerucht
van nachtwerk Maar toch bleef zij op, om de
late zeeman af te wachten, die uit het Schippers
kwartier met waggelende schreden en lege zak
ken terugkeerde naar zijn schip,door de eenzame
straten in zijn vreemde taal een lied zingend, dat
in de nachtelike stilte als een weergalm klonk
van zijn thuis. Die viel dan soms bij haar nog
binnen, om a drink vraagde de weg naar
Asia doek en sukkelde voort door de duister
nis.
Maar dien avond kwam ir niemand. Er lagen
maar weinig zeeschepen in de dok; de beweging
was maar stilletjes. Malvine en madatue zaten op
een stoel bij de zwart glimmende kachel, en wa
ren in zuil. Nu en dan werden zij opgeschrikt
door bet opeenbonzen der wagons. Daarna hoor
den zij weer niets dan het gegons van het gas.
De bazin sliep weer In. Doch Malvine bleef tussen
waken en dromen, en in die soezeling dacht zij
aan de aanstaande kermis op haar dorp, en aan
al de vriendinnen en bekenden, die zij daar we
derzien zou. En zij hoorde reeds de muziek haar
in de oren ruisen, en voelde zich zweven in den
dans.
Wat was dat? Klopte er iemand op de luiken?
Zij luisterde. Er heerste volkomen stilte. Neen,
’t was niets, niks!
Aangenomen.
15’ punt. Staats middelbare meisjesschool.
Begrooting 1911
Deze begrooting bedragende 18525 fr. in o t
vangsten en uitgaven wordt met algemeene
stemmen goedgekeurd.
16* punt. Rekening Disch 1909.
De heer Vandenabeele, voorzitter van dit be
stuur, verlaat de zittingzaal.
Deze rekening, onderzocht door de commissie
van geldwezen, en bedragende
In ontvangsten 20,361,31
In uitgaven 18,269,35
En een batig slot van 2,091,96
Na bijvoeging van 1106,05 fr. wegens over-
schreding van kredieten, wordt met eet pirige
stemmen goedgekeurd.
Den heer Vandenabeele komt terug in de zit
tingzaal en den heer Pallyn wordt uit de zitting
geroepen.
17’ punt. Verordening o^de piano orgels.
De heer Burgemeester tn nalm van hel sche
penencollege stelt eene verordening voor op de
I orchestrion-gramophone en piano-orgels
Met 1 Januari 1911 zal er mogen gespeeld wor
den van 11 ure voormiddag tot 9 ure avonds.
Gedurende de maanden Juli, Oogst en September
zal het gespel tol 10 ure ’s avonds mogen duren.
Een laks van 50 fr. per jaar zal geneven worden.
De heer Vand3nabenle zegt dat te Oostende de
taks beloopt tot 80 fr. en dat de toestemming van
I de geburen moet verkregen worden vooraleer de
I toelating te bekomen. Hij zou ook iets dergelijks
I willen en op de vraag of hij voor elke aanvraag
I een enkwest van commodo en incommodo zou
I begeeren antwoordt hij bevestigend. Zijn voor
stel vindt geene ondersteuning bij de andere
leden. Verschillige leden vinden de voorgestelde
I taks van 50 fr. te hoog, te meer «laar te Brugge
I enkel 25 fr. wordt geheven. Op voorstel van ver-
I schlllige leden wordt er een bijvoeglijk artikel In
I de verordening gebracht bij het welk de burge-
I meester het recht heeft alle gespel op te schorsen
I in geval van een overlijden of ziekte inde ge-
I buurte.
Bbj de stemming verklaart de heer De Jaegher
I de verordening te stemmen, doch verheft zich
tegen alle taks.
De heer De Waele doet dezelfde verklaring.
I De verordening betreffende de pollliemaatre-
regelen wordt met eenparige stemmen aangeno-
I men. Dril leden stemmen voor eene taks van
I 40 fr. en de drij andere leden voor eene taks van
I Bij de herstemming wordt Je taks van 40 fr.
I aangenomen men 4 stemmen (Dumon, Rybens.
Huvghebaert en Snauwaert). De H.H. Stroom en
Vanden Abeele stemmen voor de laks van 25 fr.
De H.H. De Jaegher en De Waele hebben zich
I onthouden omdat zij van geen taks willen.
18e punt. Mededeelingen en vragen.
(Vervolg).
Pas is een nieuw minister aan 't hoofd
van de openbare werken of men bouwt
reeds kasteelen op beloften. Hij zal «alles»
wat door de kamers gestemd was doen
uitvoeren; de werken moeten nu per
express in ’t ministerie vliegen; er is een
bijgevoegd Ingenieur benoemd, en de
opzieners van den Waterstaat komen hier
aan met de vleet en ’t schijnt dat allen
denderen dat er moet spoed bijgezet wor
den.
Zoo, zouden wij dit van harte ook willen
maar,... er is een maar bij. Verwacht
van dien zoo gezegden spoed niet veel!
Eene Administratie woord in Belgie
is nu precies geen voorbeeld van spoed.
Wat baat het, dat men ontwerpen eische
indien ze in de bureelen van 't ministerie
onder ’t stof bedolven geraken, en er jaren
zelfs, dikwijls voor altijd begraven wor
den. Tal van werken waarvan allo stuk
ken zelfs in regel zijn, liggen er zich opeen
te stapelen, en wat men er ook wille in
zien hetzij tegenwerking, zooals onze
Nieuportsche stadhuisbazen beweren, het
zij mangel aan Credieten om de ontwor-
pene werken uit te voeren, die toestand is
bttreurenswaardig. Wat nu voorzeker
niet zal bijdragen om dien staat van zaken
te veranderen is wel de toevoeging van
het Departement van Openbare werken
aan dit der landbouw, evenmin is de ver
andering van een minister aan dit alles
gunstig, alles dient nagezien, gewijzigd of
zelfs soms hermaakt te worden :s niéuwe
meesters, nieuwe wetten!
Wat nude toevoeging van een Ingenieur
betreft in den dienst van Bruggen en We
gen w*e kunnen meer dan een vierde eeuw
achteruitgaan om vast te stellen dat zulks
hier te Nieuport byna immer heeft bestaan
ja zelfs de algemeene regel schijnt gewor
den te zijn, wat ook de werken mogen
wezen die hier wel of niet dienen bestu
deerd of uitgevoerd worden.
Wat blijft ons dus over om de andermaal
beloofde werken te bekomen? Er eene poli
tieke exploitatie van maken en zich ver
heugen voor tijd, zooals in ’t Nieuwsblad
van 27 Oogst laatst met te schrijven Nu
staan de geuzen te kijken, met neuzen lijk
pyken(!
o -- Indien men denkt zoo tot zijn doel te
blindende wetteu gevoegd te worden, geraken heeft men de bal mis. Onafgebro
ken aandringen, geene enkele gelegenheid
laten voorbygaan om de beoogde verbete
ringen te bekomen; aandringen door
monde van stadsbestuur, bij de bevoegde
hetgeen door den beer De Jaegher betwist wordt.
De heer Pattyn vermeent dat de bemerkingen
van den heer De Jaegher te laattijdig worden
gedaan en voor doel hebben de uitvoering van
dit werk nogmaals uit te stellen.
De heer De Jaegher zegt dat hij integendeel de
enmiddellijke uitvoering van het rioolnet ver
langt, en dan nog met verbinding van de ge
makken, daar de opsteller van het ontwerp, de
heer ingenieur Allaeys, in openbare zitting alhier
heeft verklaard dat met het voergesteld stelsel
van rloolen men ten allen tijde de aansluiting
der vertrekken kan doen op voorwaarde een
zulveringsstelsel in te richten. Nu dal de riolen
inrichting volledlgd is door het zulveringsstelsel
ons door het hoo^bestuur opgedrongen, zoude
hij de aansluiting van de gemakken laten gebeu
ren bij alwle de kosten wil doen van eene be
hoorlijke waterdrukklng. De heer Pattyn vraagt
hoeweel Inwoners deze kosten zouden willen
doen en de heer De Jaegher antwoordt hem dat
er nog al eenigen zouden zijn, overigens vraagt
hij aan den heer Pattyn of bij als geneesheer niet
moet bekennen dal de wegruiming der vertrek-
putlen wenschelijk ware. Voorzeker, antwoordt
de heer Pattyn, doch de stad moet terugdeinzen l
voor de onkosten die eene algemeene waterlei- I
ding zoude veroorzaken. De heer De Jaegher I
wijst op het rioolnet te Nieuport Baden aan het I
welk al de gemakken verbonden zijn alhoewel er I
enkel eene kleine waterdrukklng beslaat voor
het kuischen der hoofdriool terwijl bij leder aan- I
gesletene eene bijzondere waterleiding Ingericht
is. De heer Huyghebaert vermeent dat er een
groot verschil bestaat tusschen Nieuport stad en
Nieupoit Baden alwaar de meeste huizen enkel
gedurende eenige weken bewoond blijven. De
heer De Jaegher doet opmerken dat zulks niets
doet ter zake en dat ’t stelsel van Nieuport Bains,
nu dat al de gebouwen in eens zijn bewoond ge
weest. eene algemeene voldoening heeft gegeven,
vervolgens dat hetgeen daar bestaat, hier ook
kan ingericht worden. De heer Pattyn zegt dat
alleen de geldkwestie de stad belet meer te doen
dan hetgeen nu voorgesteld is.
Vervolgens wordt met eenparige stemmen aan
het schepenencollege bemachtiging gegeven om
de werken van bet rioolnet in aanbesteding te
brengen.
5* punt. Lastenboek voor de openbare
pachting der standgelden op de markten.
De heer Burgemeester doel kennen dat de I
marktpacht eindigt met 31 December aanstaan- I
de. Het kohier van lasten en voorwaarden blijft I
hetzelide als voor de loopende pacht behalve de I
wijzigingen vroeger door den Raad gestemd en I
door de hoogere overheid goedgekeurd.
Wordt aangenomen met eenparige stemmen.
6' punt. Wijziging der verordening betrekke
lijk de hondentaks.
Op verzoek van den heer Gouverneur stemt
den Raad eenige wijzigingen aan gemelde veror
dening die alzoo zullen beletten dat een en zelfde 1
persoon wegens neerzetting In de stad of bij ver
huizing twee maal belast worde wegens zelfde
taks.
7* punt. Godshuizen. Vraag tot verkoop van
grond.
Op verzoek van het bestuur der Godshuizen
wordt deze zaak lot later uitgesteld.
8' punt. Vraag Carbonnez tot ^aankoop van
grond.
De heer Burgemeester doet lunnen dat de heer
Carbonnez den prijs van 2,5Ól'fr. per vierkante
meter voorstek vooi een gedeelte grond gelegen
naast zijne fabriek en eene oppervlakte hebbende
van ongeveer 2500 meters.
De gevraagde prijs was 3,50 fr., gezien de be
langrijkheid van den aankoop en de aanzienlijk
heid van de nijverheid der haringvisscherij, stelt
de heer Burgemeester voor het geschil nan 1 fr.
per meter te verdeelen en vervolgens den prijs
te bepalen op 3 fr. par v. meter.
De heer Em. Vandenabeele dringt aan om den
verkoop toe te staan aan 2,50 fr., doch andere
leden ondersteunen het voorstel van den heer
Burgemeester en doen gelden nat de heer Car
bonnez den aan te koopen grond niet moet be
bouwen en vervolgens dat de stad de belastingen
verliest en ten anderen dal de andere koopers,
van mindere gedeelten grond wel is waar, reeds
3.50 fr. betaald hebben.
Bij de stemming wordt hel voorstel van den
heer Burgemeester aangenomen met 8 stemmen
legen 1. (Heer Vandenabeele die den prijs van
2.50 fr. voorstel!).
9' punt. Kerkrekening 1909.
Deze rekening bedraagt
Nelly is zeven jaar oud.
Mama, vraagt ze, indien ik trouw,
zal ik een man hebben die aan papa lijkt?
Zeker, kindlief.
En indien ik niet trouw, zal ik eene
oude dochter worden zooals tante Katrien?
Zonder twyfel.
Ha mama, wat zijn de vrouwen toch
ongelukkig!...
De beer Burgemeester doet kennen dat het
College bij eene beperkte aanbesteding voor het
maken van nieuwe vltrienen voor hel bewaren
van medalllles, enz. in stads museum de volgen - f
de aanboden heeft ontvangen M Cesar Beun partyen besloten heeft al te schallen.
288 fr. M. bodewijk Demeyar 340 fr. De heer
Burgemeester stek voor de laagste aanbieder als
aannemer te verklaren.
Dj heer De Jaegber vraagt waarom het eene
beperkte aanneming geweest ts, en de heer
Secretaris antwoordt dat gezien de weinig be
langrijkheid van hel werk, het onnoodig scheen
aan het College de kosten te doen voor eene
openbare aanbesteding, overigens dat voorge
melde uitgaaf het College dit werk, zonder aan
besteding uit ter hand aan den eenen of anderen
ambachtsman had kunnen toevertrouwen.
Niemand verder het woord vragende wordt de
zitting om 7 u 50 geheven.
Aangenomen.
10" punt. - Kerkbegrooting 1910.
Deze begrooting is voorgesteld
In ontvangsten 42,135,12
In uitgaven 39,355.35
En een batig slot van 2,779,77
Goedgekeurd.
1 le punt. Kerkbegrooting 1911.
Voorgesteïd in ontvangsten 10,865.33
In uitgaven 12,969,25
Schadelijk slot 2,103,92
Goedgekeurd.
12* punt. Staats middelbare jongensschool.
Rekening 1909.
Deze rekening Is voorgesteïd
In ontvangsten op 28,979,06
In uitgaven op 28,280,80
En een overschot van 698,26
Wordt met algemeene stemmen aanvaard.
13° punt. Staats middelbare jongensschool.
Begrooting 1911.
Deze begrooting beloopende In ontvangoten
en uitgaven op de somme van 27145.05 f. wordt
bij eenparigheid van stemmen aangenomen
14e punt. Staats middelbare meisjesschool.
Rekening 1909, n ,na o.>
De ontvangsten bedragen 22,126.63
De uitgaven bedragen 21,639,60
En het overschot 487,63
