DUIVENMELKERS
I
Teekenen des tijds
Vrije klerikale scholen
Multatuli
De zwarte inval
Andermans geestigheid
Nu weten vv het
en
MENGELWERK
1
(Wordt voortgezet).
door
Eenige dagen geleden vierden de libe
ralen van het arrondissement Geut-Eekloo
te Bouchaute hun nieuwen senator, den
heer Van Zele. Wie dit huldebetoon by-
woonde, zal zeker Jen indruk Ontvangen
hebben, dat er op den Vlaamschen buiten
veel veranderd is.
Een lange, prachtige stoet doortrok het
dorp; boeren uit al de omliggende dorpen
waren toegestroomd en juichten toe; over
al wapperden vlaggen en weerklonk mu
ziek. Van op een verhoog, werd in open
lucht het woord gevoerd door de heeren
Van Dooren, plaatsvervangend volksver
tegenwoordiger, senator Cam. De Bast,
volksvertegenwoordiger Emile Braun, A.
Gilles, die namens bet Willemsfonds van
Eekloo sprak en den held van het feest
zelf. Dit alles zonder een zweem van wan
orde of tegenkanting.
De klerikalen dagbladen verzuimen
geene enkele gelegenheid om de waarheid
te vervalschen ten einde hunne lezers te
doen gelooven dat het wereldlijk onderwijs
onzedelijk is en tot de misdaad geleidt, 't Is
Frankrijk dat ze aanvallen, telkenmale
dat ze lust hebben tot liegen voor de
Onder de nagelaten papieren van wylen
den heer Vander Ghinst, te Brugge, werd
een reeks belangryke brieven van Multa
tuli pevonden. Wy vernemen dat zy eer
lang, door de zorgen van den heer D' Van
der Ghinst, kleinzoon, zullen uitgegeven
worden, namelijk in De Vlaamsche Gids,
het bekende tijdschrift der Vlaamsche libe
ralen.
Die brieven zyn van aard om licht te
werpen op de persoonlijkheid van den
grooten schryver, en hun verschijning zal
ongetwijfeld door velen met nieuwsgierig
heid verwacht worden.
derzoeken in wat mate de nieuwe regee-
ring gelijk of ongelyk heeft, de vreemde
paters en nonnen uit het land te bannen,
maar wij mogen ons afvragen naar welke
begunstigde streeken die verstrooide kloos
terlingen zullen wegvliegen; niet zonder
reden, vreezen wij dat ze hunne keuze
zullen vestigen op ons ongelukkig land dat
reeds opgepropt is met klerikaal gebroed
sel.
Van alle kanten wyst men de eer af een
toevluchtsoord aan die vervolgden te ver
schaffen. De Italiaansche regeering heeft
bevel gegeven de wetfelijke maatregels
stipt toe te passen, ten einde de portugpe-
sche geestelyke broederschappen te belet
ten zich in Italië te komen vestigen. Van
zyn kant, heeft Spanje, met het hetzelfde
inzicht, soortgelijke bevelen afgekondigd.
Frankrijk loopt geen gevaar de bannelin
gen te ontvangen... Belgie zal dus voorze- I
ker het gelag betalen. Vreugde en geluk!
Wy hadden er te kort, broertjes en non
netjes. Geheel die zwarte menigte zal er
ons bovenarms opvallen vlug en gezwind!
Die portugeesche omwenteling zal ons
dus, bij weeromstuit, eene merkelijke ver
meerdering van kloosters en klerikale
inrichtingen verschaffen. Ten zy, noch
tans dat Monseigneur van Mechelen, van
zin zijnde de reeds bestaande kloosters te
beschermen en ze van de vreemde concur
rentie te vrijwaren, maatregels zou op
vorderen ol uitlokken, die bevrediging
zouden geven aan al die brave handelslie-
den.
Dat heeft men overigens nog gezien,
klerikalen die twisten en zelfs worstelen
met al de ruwheid die ze in den strijd
knnnen bybrengen.
Maai', zelfs in geval dat zekere beper
kingen gesteld worden aan de vestiging
der portugeesche kloosterlingen in Belgie
wy zullen er niettemin ons goed aandeel
van krygen.
't Zyn van die kleine zaken die aliyd
genoegen doen...
een dooreengewemel om ooren en zien te ver
gaan.
En telkens er nieuwe melkers binnen kwamen
werden de duiven opgesclireven, geringd en 't
cootercachet op den zwink geslagen, en <lan
mochten zij de andere in die groote keef gaan
vervoegen.
Langzamerhand kwam er wat orde in de .ter-
berg; aan drie tafels was men reeds aan kaarten
en buiten eenlge mannen die recht aan den loog
stonden, zaten allen op stoelen ol banken.
Het gesprek werd algemeen; elk waande zich
den sterkste, en op de verhoopte, bijna zekere
winst werd er reeds menig glas gedronken.
De bazin liep daardoor weg en weer een
boterham tusschen de tanden, de handen 'Ol
pinten. Deze kreeg wel eens eenen sloot, gena
werd soms wat begoten, doch de dienst ging rap
en regelmatig, en meer verlangen echte duiven
melkers niet.
Lleken ’en klep! iulle n'e baat! Drij
pinten langst hier! hoorde men gestadig boven
de stommen uitgalmen, en Lie trippelde den
kelder In, de trappen weer op, bracht de glazen
ter bestemming, en vond dan nog den tijd op de
kwinkslagen te antwoorden die haar rechts en
links werden toegeroepen.
Het werd lalt en stilletjes aan trokken de man
nen er van onder. Slechts de nachtuilen bleven
zitten, en ook nog eene lafef kaarters waar de
en de tweede deken
De eerste zorg van de vojrloopige re
geering der jonge portugeesche republiek
heeft bestaan in het toepassen van haar
antiklerikaal programma.
Jesuieten en nonnetjes zullen zich een
weinigin hunuekleinegewoonten gestoord
bevinden door de wetten van 1759 en 28
Mei 1834. Het artikel 3 dezer laatste wet
besluit inderdaad tot. de afschaffing in
Portugal en afhankelijkheden, van al de
kloosters en geestelijke gestichten, welke
ook de orders of de benamingen wezen
mogen.
Een ander besluit, onlangs afgekondigd,
schaft al de gestichten der regelmatige
orders af, en drijft uit Portugal al de
vreemde leden dezer orders.
’t Is hier dat de antiklerikale beweging
der portugeesche republiek ons raakt.
Het komt ons natuurlyk niet toe te on-
Ik hén 'en el gekregen van den Bataaf
zijn beste dulvin... en zoo wist elk er het zijne
bij te brengen.
Doch nao was 't er om te doen; noa zou ’we
ee's zien wie dal er de echte soort zitten had.
Pralen zijn geen oorden, had de wijste er bij
gevoegd, en tevens z De zondag zulle we da’ best
ondervinden
De president, de eerste
zaten reeds in 't lokaal.
'I Zal der stuiven van den aovond, zelden
zij tegen malkaar, en ongeduldig wachtten zij de
komst der duivenmelkers af.
Om acht uur kwam de tweede griffier binnen
en bereidde alles voor de opschrijvlng.
't Is mijne geschelpten die 'k meê geef
riep hij tusschendoor aan d’andere mannen van
’t bestuui en ’k ben zeker dat er hij van 'l jaor
wel zal zurgen dan ’l dik is.
De makkers begonnen nu af te Ifomen Allen
In hun werkpak; wit, zwarl, bestoven, beslijkl,
volgens hun stiel meebracht, De klak wat op zij,
anderen bloolshonfds, de haren verward; In de
linkerhand de keef waar de duiven Inzaten.
Opgewonden kwamen zij binnen, fier op«hun»
duiven en bewust dat zij de beste hadden.
Elk wilde vertellen welke hij mede gaf, hoe
zij zat welk middel hij gebruikt had om
haar zeker hfftlg te maken; en zoo volgde
de eenen op de andere, en 't was een geroep en
Waarlyk, Bara had gelyk te zeggen
Uit laanderen zal <le redding komen.
Ze komt al
Want nu begrypen de liberalen dat men
de Vlaamsche boeren en werklieden niet
kan minnen door hun taal te verachten,
maar door ze in die taal aan te spreken en
te verlichten. Ook waren, op bedoeld feest,
alle redevoeringen Vlaamsch, en die van
den heer E. Braun, gewezen burgemeester
van Gent, die nochtans een geboren waal
is, maakte diepen indruk.
laatste boom nog niet afgespeetd was
Lie, zet ao wat bij ons vroeg er een Doch
de naarstige vrouw was reeds bezig met glazen te
spoel.n, sloeg weinig aandacht op Je uiinoodl-
ging en ging voort met de pinten te wrijven dat
hel krijschte. En toen ze afgedroogd waren Het
zij zich met een zucht op eenen slo I vallen, en
breidde voort aan eene kous die reeds half afge
werkt wes.
Door, gij zijl toch ’oe gelukzak, zelde de
Scheele a’zoo e’ wijf Is geld weerd.
Doch de baas gat daarop geen acht, ledigde
zijn zooveelste pintje, en sprak voort met de
Hat over den goeden afloop der inschrijving.
De herberg toonde nu wel tweemaal grooter;
de stemmen door den lekkeren brulnenopgewekt
klonken nog zoo lulde. Soms waren er oogen-
blikken van stille, en dan hoorde men hel onre
gelmatig tegenmalkaar optikken van drie regu
lateurs die eenen der muren versierden. Dit
waren prijzen In vroegere kampstrijden door den
baas gewonnen, en voor niets ter wereld zou hij
ze uit zijne herberg gedaan hebben.
In die oogeoblikken was het alsof de eene rap
per of luider wilde tikken dan de anders, zelfs
wezen zij alle drie een verschillend uur.
De speeltijd was sedert eenige weken opnieuw
aangebroken. Heeds hadden de duiven kleine
lochljes gedaan op Gent, Oudenaarde en Doornik
doch nu was eindelijk de groote dag daar, dat
men ze binnen vroeg voor de eerste op Arras.
Dit was een heel iels in de duivenmelkers
wereld!
Heel den verloopeo winter hadden de liefheb
bers geboft of misprezen, al naarmate het hunne
duiven of wel die der mededingers betrof.
Alle Zondagen kwamen zij bijeen In 't lekaal
s Den Kanarievogel en dan gingen de nieuws-
jes hunnen gang
Mijn blah’ mingelpen hee' gepaord mé de
roo’n die \erlee’ jaor zooveel prijzen gehad
hee’l.
Da Klopper zij’ kot zit vol beestjes en
amaol de jongeren zij’ kapot, s
De duiven van de i Putkodde zitten mé ’t
anot.
goede zaak.
De antwerpsche Métropole drukte
nog onlangs eene dezer christene onwaar
digheden. De Iransche regeering, zegde
ztj, is er in gelukt bijna al de vrije scholen
te sluiten.
Indien de fransche regeering de sluiting
bevolen had van al de vrije scholen die
zich naar de wet niet schikten, ’f. is te zeg
gen die onderwijzers gebruikten zonder
diploma of behoorend tot niet gemachtigde
broederschappen, dan had ze in haar volle
recht geweest.. Maar wij mogen verzeke
ren dat ze haar rechtnietgebruikt heeft en
dat ze zich, integendeel, zeer grootmoedig
l toont zelfs te veel. Geen enkel belgisch
katholiek die zich op de hoogte houdt van
hetgeen zijne geloofsgenoten in Frankryk
verrichten, zal die bevestiging kunnen
weerleggen.
In ’t verloop van drie jaren (van 1904
tot 1907), lezen wij in de A\Y' Siècle, heb
ben de katholieken tot eene volledige her
vorming hunnerscholen moeten overgaan.
Met wat personeel? Wereldlyk geworden
broeders en zusters en op goed geluk aan
geworven vrijwilligers. Niettegenstaande
die erbarmlijke voorwaarden, hebben
meer dan 13000 scholen hunne deuren
kunnen heropenen zonder een leerling te
verliezen. Er dient in aanmerking geno
men te worden dat de statistiek ophield in
1907 en dat, volgens de inlichtingen die
me zeker schijnen, meer dan 1000 scholen
gesticht of opnieuw ingericht werden van
1907 tot 1910.
Die lijnen van een klerikaal dagblad
logetraffen de beweringen der Métropole
en wy vinden er eene bekentenis welke
dient onderstreept te worden ’t Is dat de
klerikalen, wanneer het er op aankomt
scholen te openen, niet nauw toezien in de
keus van hun onderwijzend personeel en
het op goed geluk aan werven
Dat was ons eigenlijk niet onbekend;
doch de klerikale dagbladen hebben de ge
woonte niet het zelf te verklaren.
In een koffiehuis.
Sapris'i! wat hebt ge me daar be
diend, vraagt een klant.
Porto mijnheer.
Hij is niet weinig troebel! 'v.
Ha! voor waar, hij ondervindt zeker
de gevolgen der Portugeesche omwente
ling!...
niet verder uitwijden en de omstandighe-
den alwachten. Edoch, wij zijn reeds be-
nieuwd om te weten welk onthaal onze
politieke t genstrevers aan het zoo rede
lijk voorstel der bedoelde nijverheidsin
richting zullen voorbehouden.
Dit voorstel strekt haar inderdaad tot
eere en wij kunnen of willen voorloopig
niet gelooven dat het mogelijk zou zijn het
niet met gretigheid aan te nemen. De
waarheid bovenal en eerlijk duurt het
langst!
Wy laten hierna den brief volgen
Nieuport, den 19 October 1910.
Den Heer Uitgever van het Nieuwsblad van
Nieuport I/S.
In het nummer van uw Weekblad van 15“ 1.1.
verscheen onder het opschrift «Vrienden van den
W’erkman een artikeltje waarin onze Vennoot
schap. alhoewel niet genoemd, toch duidelijk
genoeg aangewezen wordt voor al degene die
met de Nieuportsche aangelegenheden bekend
zijn.
Wij aanzien het als een plicht protest aan te
teekenen tegen de valsche en boosaardige aantij
gingen in bedoeld artikeltje bevat.
Voor het oogenblik achten wij het minder ge-
wenscht de kern van de zaak te bespreken, maar
wij dagen den opsteller van dit lasterlijk schrij
ven uit zijne beweringen door bewijzen te sta
ven. Om hem daaroe alle mogelijke gemak te
geven stellen wij u voor, bij middel van een
tegenstrijdig enkwest, de zaak grondig te onder
zoeken in de aanwezigheid en met de medehulp
van een vertegenwoordiger uwer redactie die als
verantwoordelijk persoon zal optreden en zich
niet achter een al te gemakkelijke naamloosheid
zal schuil houden.
Wij verzoeken u beleefd ons te laten weten
indien gij ons voorstel aanvaardt en zijn te uwer
beschikking om gelijk welken dag met uwen
afgevaardigde tot het enkwest over te gaan.
Wij doen een beroep op uwe gevoelens van
rechtvaardigheid om dit, ons schrijven, in uw
nummer van zaterdag e. k. op te nemen, ten
•inde alzoo eenigszins de zedelijke schade te
vergoeden die gij ons hebt berokkend en ook
opdat uwe lezers overtuigd zouden zijn dat wij,
ver van de waarheid te vreezen, wenschen dat
zij in hare volle openbaring gekend weze.
Aanvaard, Mijnheer, onze beleefde groeten.
Namens de Naamlooze Vennootschap
Grès de Nieuport
De Afgevaardigde Beheerder.
(Get.) II. DESWARTE.
Jan. Pier, weet je gi wat het is
katholiek zijn.
Pier. Da’s nu nen keer een rare
vrage.
J Awel, we kunnen ’t nu weten,
Door van *t Stinkertje heeft het geschreven
winne dat het is katholiek zyn.
P Awel, ’k zin kurieus om dat te
kennen.
J- J® gaat gaan hooren. Luistert:
katholiek zyn dat is uw willen, uw denken
uw doen schikken en regleeren volgens
uw kristelyk geloove.
P. En dan?
J. Katholiek zijn dat is in u gevoelen
een drang om door uwen persoon, door
uwe daden, door uwe strekkingen de leuze
te bewerken Alles voor God
P. En toene'?
J. Katholiek zyn dat is uwe begeer
ten doen overgaan en overeenstemmen
met uwe vrome daden.
P. Atnaïe!
J- Katholiek zijn dat is op uw voor
hoofd laten lezen hetgeene dat van binnen
vaste zit.
P. Oeïe-oeïe!
J. Katholiek zyn dat is niet blozen.
P. Daar en is er geen nood voor, Jan.
Die mannen en blozen niet lichte.
J- Janvermille neens Pier; ’k
hebbe ik er uog geen een zien blozen.
U- Zoodus, Jan, as je wilt katholiek
zin dan moet ge altijd en overal de gebo
den van God en van de Heilige kerk stip
telijk navolgen, vermits dat alles dat je
denkt, alles datje begeert, alles dat je doet
