1
f
-W
I?
i ms
Voor Vrijheid en Heehlï Voor Waarheid en Vrede!
No 25
Eerste Jaargang
bO
Zaterdag 19 November 1910
-
n
U-*
Voor Franck Ft el
r
;;Tr
‘R
ï- X,
Belangrijk Bericht
Rhetorica.
Zullen wij l rantsoen betalen?
--3;
-I-
a*
3örè>-
V
i': 1
L.-j
inderdaad heeft
h h71
«IÉM
VERKOOPER
Pieter Verstraete, zoon
Valkestraat, Nieuport
DRUKKER
JOSHPH KAEOK
Statiestraat, Oudenaarde
yv-
dat, van nu aan, de regeering geneigd i<
zich te schikken naar de gezindheden der
leden harer party die ’t verpachtend on
derwijs begeeren mits zekere overeen
komsten.
’t Verdrag zal dus eindelijk gesloten
worden. Waarschijnlijk zullen de klerika
leo niet willen hooren van onderstands-
gelden voor den behoeltigen vader om
hem toe te laten zijne kinderen te zenden
naar de school zyner keuze; waarschijnlijk
zullen zij eene schikking voorstellen die
de gelijkheid der toelagen zal bevatten, ’t
is te zeggen dat de Staat, de previncie en
de gemeenten eerst het openbaar onder
wijs en daarna het privaat onderwijs zul
len betalen.
Dat zal met moeite aannemelijk schijnen
voor talryke leden der tegenpartijen.
En er kan geen sprake zijn den strijd
voor ’t verplichtend onderwijs te verlaten,
zonder voorwaardeii noch dingen.
Maar men zal, zonder twijlel, met de
onwrikbare kwaadwilligheid der regee-
ring moeten afrekeneh, en, in de onder
stelling dat al de wettelijke en parlemen
taire middelen vruchteloos zouden blijven,
zal men misschien een verstandhoudings-
terrein moeten zoeken in afwachting.
Geen geld, geene gebeden. Geen duim
kruid, geen verplichtend onderwijslj» Dat
is de leuze der klerikalen; dat is ’t rant
soen voor ’t recht van onderwijs!
Wij gelooven zonder moeite dat Franck Fret
ons aan den schandpaal zou willen gespijkerd
zien en nog meer dal hij al degene die de slaven
van Rome niet zijn uit het land zou willen ver
bannen. Dat ware dan een hemeltje voor hem en
zijne soort. Maar wij zijn in de XVI® eeuw niet
meer, Franck Fret; de tijd der brandstapels,
duimschroeven en ander zulkdanig Juig is voor
bij; allen de scheldwoorden blijven u over om
uwe godvruchtig^?) woede bot te vieren, en die,
wanneer zij van een mensch van uwe soort ko
men raken ons niet, want voor u en uwe trou-
welooze polemiek gevoelen wij niets dan de diep
sle verachting. Wij herhalen hetde priesters
en kloosterlingen verkiezen de gehoorzaamheid
aan den Paus boven de naleving van ’s lands
wetten en moeten dus, op politiek gebied, als
vreemdelingen beschouwd worden In hun land,
zooals wij hetjbewezen hebben door het oordeel
van den bisschop van Cadlx. Wij besloten dat zij
dus ten onrechte kiesrecht bezitten.
Dat hebt gij niet weerlegd en dal kunt gij ook
niet.
Gij beweert, wel is waar, dat geene personen
beter dan de priesters, ’s lands wetten onderhou
den, maar wal deden zij dan van 1879 lot 1884,
tijdens het liberaal bestuur? Zag men ze niet het
schandelijkste misbruik maken van de biecht?
Ja, ze gingen zelfs zoo ver aan de vrouwen te
bevelen den echtplicht te weigeren zoolang hun
ne echtgenooten er niet in toestemden zouden
hunne kinderen naar de dompersscholen Ie zen
den. Is dat gehoorzaamheid aan ’s lands wetten?
Gij beweert ook da’, niemand, b Ier dan pries
ters en kloosterlingen, het heil en de welvaart
van het vaderland zou betrachten.
Hun eigen heil en hunne eigene welvaart, ja,
en anders niet. Wij zien het genoeg daar waar zij
ongelukkig nog den boventoon voeren, in ons
arm Vlaanderen, door hunne schuld en degene
der katholieke grondbezitters zoo veraohterd,
zoo verarmd, zooals alle landen welke zij nog
onder hunne slavernij houden.
Wat wij zegden van het celibaat der priesters
hebt gij ook niet weerlegd, Franck Fret, maar
slechts eene hatelijke, eene verfoeilijke zinspe
ling daar tegenover gesteld.
En toen wij dat onderwerp van .het celibaat
der priesters terloops aanraukten waren wij in
ons recht en verdedigden wij eene stelling die
lang degene der priesters zelf was, want gedu
rende de drie eerste eeuwen van het christendom
mochten da priesters getrouwd zijn en toen Ro
me liun dal recht heelt willen ontnemen, gelukte
da! slechts na een langen strijd. Nu nog mogen,
bij de maronieten en de am Rome onderworpene
gri -tscie christenen, de priesters getrouwd zijn,
zooals het ten andere ook gebeurt bij de schis
ma: ieko oosiorsche christenen, welker bisschop
pen alleen het celibaat moeten onderhouden. Het
celibaat der priesters is dus geen punt van geloof
maar slechts een luchtmaatregel die niet eens
algemeen is in de kerk en dien me kan beknib
belen, ja zelfs bevechten, zonder daarom de
christene gevoelens te kwetsen. En het kan niet
betwist worden dat het gezegd celibaat, tol zede-
bedervende gevolgen leidt en altijd geleid heeft.
ABONNEMENT
2,00 frank per jstsix"
op voorhand betaalbaar
Ons artikel van 5 dezer over de priesters en de
politiek moet wel raak geweest zijn want ’t heeft
het Nieuwsblad uit zijn voorzichtig stilzwijgen
van de laatste weken gelokt en Franck Fret heeft
•de taak op zich genomen «enige beweringen ne
vens het vraagstuk, gekruid met de gewone lief
lijkheden te schrijven, om, in schijn, onze be
wijsvoering te weerleggen.
In schijn, zeggen wij, en
Franck Fret niet eene onzer bewijsredenen om
vergeworpen. Hij heeft zelfs wel gezorgd volgens
klerikale gewoonte, niets daarvan aan te halen
flat zijne goedzakkige lezers zou kunnen inlich
ten. Hij draait rond den pol en tiacht te doen
gelooven dat wij de godsdienstige overtuiging
der Christenen hebben willen aanranden, dat wij
zouden gezegd hebben dat de priesters niet weer-
dig zijn van hun land; dat wij genoegen vind.en
in het lijden van arme bannelingen; dat wij de
kerkvervolging opbmnelen en wat weet ik al!
En voor al die ingebeelde misdrijven, waarvan
wij er geen enkel begingen, werpt hij ons de
ergste beleedigingen naar het hoofd en beweert
hij dat wij hel vaderland tot ondergang leiden en
de ballingschap zouden verdienen.
PRIJS PER NUMMER
S centiemexi
EEK-BÜA.D
kelyk dweil Je voor
onderwüs betreft.
De oorbiecht, dit machtig dwangmiddel voor
de gewetens, dat geducht politiek wapen bestond
niet in de eerste tijden van het christendom, dan
moesten de schuldige openbaarlijk hunne schuld
bekennen en berouw betuigen. Dat was zedelijk
en dat was moedig, dat kon tol geene misbrui
ken aanleiding geven. Maar de Roomsche theo
loganten hekben het oorspronkelijk christen ge
loof gansch misvormd op dat punt als op vele
andere wapens moesten gesmeed worden om
de geesten te ketenen en het 4e concilie van La-
teranen maakte van de oorbiecht eene verplich
ting. Dit gebeurde slechts in 1215. In ’t begin
van de IX® eeuw vernam Alcuim dat in Aquita-
nlë, de oorbiecht uitsluitend door de monniken
werd gebruikt; niet een leek stemde er in toe
zijne zonden aan den priester te bekennen. En
die menschen waren foch ook christenen.
Ongelukkiglijk, Franbk Fret, is de onwetend
heid onder de menschen zoo groot, dat de chris
tenen uwer kudde niet eens weten waarop hun
geloof steunt; niets kennen van de geschiedenis
der kerk, niet eens de E. Schriftuur lezen mo
gen. Een verlicht, verstandig geloof, laat zich’
nog begrijpen en dwingt den eerbied van anders
denkenden af; maar zulk blind geloof, dat op
niets steunt kan alleen de macht uwer gelijken
uitmaken en daartoe wat gij er ook van zegget,
helpt de oorbiecht als politiek wapen. Daarom
bestrijden wij het misbruik dat de priesters er
van maken. Niet een verstandelijk en zedelijk
familievader kan goedkeuren wat in ’t geheim
van den biechtstoel tusschen den priester en de
vrouwen en jonge dochters gefluisterd en ge-
mokkeld wordt
Maar dat mogen uwe onnoozele schapen van
lezers niet weten, niet waar? En daarom juist
waart gij zoo woedend.
Al wie een abonnement neemt op hst
Weekblad van Nieuport en Kanton voor
toekomende jaar, ontvangt het kosteloos
van heden af.
De abonnementsprijs 2,60 fr. per jaar
wordt op voorband ontvangen.
Wy hopen dat de vrienden die nog niet
geabonneerd zyn niet achterwege zullen
blyven en onze pogingen zullen onder
steunen.
Dat eenieder die het goed meeat met
ons streven zjjne vrienden aanwakker#
regelmatig bet Weekblad aan te koopen
on te lezen en het beste middel daartoe is
hen aan te sporen een abonnement te
nemen.
De pertonen van stad hoeven het slechts
aan onzen verkooper te zeggen; die van
buiten stad hebben slechts te schrijven aan
de redactie van het Weekblad Lokaal
Willems Fonds, Nieupart.
feNIEJJRORTEN KANT O NU
Zondag opende onze gunstig gekende Rhetorica
het tooneeljaar met n Duinroos geprimeerd dra
ma van lierman Thillo, Marten de Boschwachler
drama van Pll-Deman en Hotsebotse zangspel van
den betreurden Van Peene.
Lang voor den aanvang was de ruime zaal van
het Willemsfonds overbezet en menig liefheb
ber, die te laat gezorgd had, is onverrichter zake
moeten terugkeeren.
Met innig genoegen zagen we al onze goede
tooneelliefhebbers van vroegere jaren, opnieuw
hunne medewerking verleenen en de diie ge
noemde toon elslukken, tot hunne echte waarde
brengen.
Dekenmus van toonvel hebben genoten van
het kundig spel der HH. Dierendonck, Cabcoter,
Vantomme. Fryns, Datisercoer en De Jaegher,
goed ter zij-ie gestaan door de heeren Huyghe,
Braecke, llouvenaeghel, Dcvry. Van Eynde enz.
’n Duinroos, een greep uit bet dagelijksch leven
onzer kustbewoners werd wedergegeven met eene
natuurlijkheid die men meesterlijk noemen mag.
Marten de Bosch wachter, een drama van den
ouden stempel, met ceuigzins gezochte toestan
den, heeft nel publiek ten hoogste bevallen De
kundige xeitalking der hartroerende voorvallen,
[o weerwil van zekere door’t protocol
vereischte'wendingen die de troonrede
deden gevaar loopen eenigszins kleurloos
te schijnen en dewelke door M. Sohollaert
als best bevonden waren tot het voorbe
houd der toekomst, is men toch in ’t alge
meen getroffen geweest door ’t gewicht
dat. de Koning gelokt heeft toe te kennen
aan de kwestie van onderwys in ons land,
on zulks niettegenstaande de ministerieele
knoeiery.
De troon rade spreekt natuurlijk niet
ronduit over verplichten 1 onderwijs. Die
woorden werden niet uitgedrukt, en dat is
voor sommige klerikalen voldoende om
victorie te kraaien.
Maar de troonrede spreekt over de
noodzakelijkheid van een vlijtiger, regel
matiger en langer schoolgaan.
’t Is uiterst gemakkelijk om in een con
creet voorschrift de koninklijke denkwijze
en wil uit te drukken. De klerikalen heb
ben het opperbest gevoeld, Zij hebben het
zoodanig gevoeld dat ze hunne onbuigza
me houding hebben laten varen sn er toe
gekomen zijn, in h"nne Pa,'tlJ’ 1,0 gpbeur'
Uikheid eener verstandhouding met de
voorstanders van ’t verplichtend ouderwijs
te doen aannemen. Men heeft gez.en met
welke voortreffelijke buigzaamheid zy m
de militaire kwestie gezwenkt, hebben en
hoe het land eindelijk den persoonlijken
dienstplicht verkreeg- De toestand ismer
wat het verplichtend
gn ’t wordt duidelijk
Valkestraat, Nieuport
Annoncenprys 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncen te weigeren is voorbehouden. -— De asnoncen, artikelen
en mededeeliugen moeten vóór den Donderdag middag in het koffiehuis Willems Fonds, Valkestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels of mededeelingen, bestemd voot,
voor het Weekblad van Nieuport en Kanton moeten door den schrijver onderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
