I
s
^1
J®
1
Voor iVaarheid en Vretlei
Voor Vrijheiü en fteclU!
JU
Ip;
g
1
pF
a
i'fi
a
,ww
Eene
^TT
fe
I*
ti
y A
De politieke toestand
en de nijverheid
Bi
ll.
fïw...
grootsche taak
Zaterdag
Derde Jaargang
'f®\
53
TJ
1
I
£1»
durven aanvatten?
’t Ware hoogst te wenschen in’t belang
van’t algemeen, doch ’tvaltte betwijfelen.
Wij kennen immers sedert lang de kleri
kale knepen. Recht door zee gaan, dat
kunnen ze niet. In alles gebruiken ze om
wegen; voor alles vinden zij uitzonderin
gen; bij alles voegen ze voorrechten.
Dat mag niet, dat kan niet, dat zal niet!
De kieswet iient in een enkele r gel te
worden hervormd Een man, eene stem!
Willen onze klerikale bestuurders die
grootsche taak vervullen, immer zal het
hun toteere strekken. Willen zij niet, dan
zuilen zij de gevolgen hunner koppigheid
dragen.
VERKOOPER
■•ieter Verstraete, zoon
Valkestraat, Nieuport
iw
j»
4/1
Aj
I
DRUKKER
HAECK
Statiestraat, Oudenaarde
PRIJS PER NUMMER
5 centiemen
als wiook om gansch zijn burgerrecht te
genieten en uit te voeren en voor de over
groots meerderheid heeft hij gelijk. Ziet
eens met welke waardigheid, met welk
bewustzijn der belangrijkheid van zijne
daad, bij deel neemt aan de kiezing soms
op zijne kosten van den vreemde komend
om te stemmen, ’k Heb het cynsstelsel ge
kend, het was walgend. Het huidige kies
stelsel is ongetwijfeld beter en iedereen is
het daarover eensDe werkman beseft
dus zijne burgerwaarde. Omzijn rechtte
veroveren, maakt hij zich gereed tot eene
poging, die, alle andere beschouwing ter
zijde gelaten, niet ontbreekt aan wils
kracht, aan schoonheid en manhaftigheid,
dit zal men erkennen. Indien hij mislukt
zal hij terug aan ’t werk gaan, het hart
vol haat, gansch veranderd, tegenover de
burgerij een wrok koesterende, die aan
leiding geven zal tot een hekel naar ’t
w’erk, tot het plegen van aanslagen op den
arbeid, die bij h m alle initiatief dooden
zal in afwachting van het gunstige uur om
zich te wreken. Het mislukken tier
algemeene werkstaking ware
eene algemeene ramp. Onder
vraag welkdanigen nijveraar die het
werkvolk grondig kent en ik ben zeker
dat hij u hetzelfde antwoorden zal.
Maar dan, wat dan gedaan?
Dat het gouvernement de wijsheid
hebben den volkswensch in te willigen.
Dat het met de oppositie eene vaderland -
sche en vooral eene bepaalde oplos
sing zoeke om voor goed de oorzaak van
twist, ophitsing en onlust te verwijderen.
Ik spreek hier niet als een politiek man
de politiek kan mij niet bekoren maar
als nijveraar, bewust van de belangen die
hem zijn toevertrouwd. Het is met een
ware angst dat ik de gebeurtenissen af-
wacht, hopende op een verzoeningsvoor
stel dat het land zoo noodig heeft.
Hij zijt niet zonder te weten dat het
gouvernement zegt men, strijdig aan de
hervorming is, om lat het niet wil hebben
dat men zou denken toegegeven te hebben
aan eene drukking die zich in ’t vervolg
nog voor andere kwesties zou kunnen
voordoen?
Ik kan niet gelooven dat een gouver
nement, verantwoordelijk voor de toe
komst van zijn land, zulke armzalige
redens zou inroepen. Heeft een ministerie,
welk het ook weze, nit t altijd toe aan eene
zekere drukking om eene hervorming te
verwezentlijken?Is het niet aan eene druk-
T
6
r
ABONNEMENT
2,GO frank per jaar
op voorhand betaalbaar
Nu er veel over algemeene werkstaking
gesproken wordt, meenen wij wel te doen
een artikel te vertalen, verschenen in het
blad L’Avenir du Tournaisis. Het schil
dert klaar den gemoedstoestand af die in
het Walenland alom heerscht.
Ziehier het artikel
Wij hebben gisteren een groote nijve
raar ondervraagd, bestuurder van een
gesticht waar honderden werklieden wor
den gebruikt en beheerder van verschei
dene belangrijke zaken.
Gelooft gij, vroegen wij hem, aan de
mogelijkheid eener algemeene werksta
king?
Niet alleen geloof ik er aan, ant
woordde hij ons, maar ik houd ze voor
zeker, indien, wel te verstaan, de politieke
partijen zich niet verstaan om tot eene
vriendelijke en bepaalde oplossing van het
vraagstuk van kiesrecht te geraken. De
werklieden bereiden zich tot de beweging.
Zij doen het zonder gerucht en dit bewijst,
meer dan woelige bijeenkomsten, dat zij
vast besloten zijn eene reusachtige poging
aan te vatten tot het veroveren van het
algemeen stemrecht. Zij doen besparingen
op hunne quinzaine, ontzeggen zich ver
zet en vermaak, gaan de herberg voorbij,
geven slechts uit zooveel volstrekt noodig
is en in do koolmijnen weigeren zij iets
meer voort te brengen dan er noodig is
voor ’t regelmatig verbruik. Hunne be
dreiging is dus ernstig, zeer ernstig en
het verwondert me zelfs dat ze niet meer
ontroering verwekt onder het volk dat de
gevolgen zou betalen van den langen
werkstilstand die gansch de nationale be
drijvigheid zou stremmen.
Wat denkt gij over dit besluit van
het proletariaat?
Natuurlijk zou ik gewenscht hebben
dat het no wat geduld zou genomen heb
ben en gewacht hebben tot gunstigere
omstandigheden zich aanboden om de
hervorming te verkrijgen die het wenscht.
Doch het feit is daar. Onze voorkeur zal
niets veranderen aan hetgeen gebeuren
zak Men keure de werkersklas goed of af,
toch zal ze optrekken, heel en gansch, tot
dat zij haar laatste hulpmiddelen hebbe
uitguput en zich de hardste ontberingen
hebbe getroost. De leiders zelf zouden
verloochend worden indien zij de werkers
moesten aansporen die wagende en wissel
vallige taktiek te verlaten.
Maar de algemeene werkstaking kan
mislukken. Het gouvernement zal beproe
ven den weerstand der werkers te over
winnen die eindelijk uitgehongerd en ont
moedigd terug aan ’t werk zullen moeten
gaan zonder hunne hoop verwezentlijkt te
zien.
’t Is wel hetgeen ik vrees. Onbe
twistbaar zal de algemeene staking nadeel
aan alle belangen berokkenen en volgens
mijne beregening een verlies van minstens
50 millioen veroorzaken. Dit verlies kan
echter herwonnen worden door vermeer
dering van werk, eens de zaken herno
men. Maar hetgeen onherstelbaar zijn zal,
dat is liet gevolg der nederlaag die de
werklieden zouden ondergaan. Ik ben met
hen sedert jaren stand vastig in betrekking
en ik ken ze. ’t Z n brave lieden, in’t
algemeen heel redelijk en waarmede ik
mij, enkele uitzonderingen daargelaten,
steeds heb verstaan. Zij eerbiedigen mij
en ’k geloof zelfs dat ze mij eene zekere
genegenheid toedragen. Maar zij hebben
de eigenliefde der nederigen. Eene ont
goocheling maakt op hen een gansch an
dere indruk dan op meer ontwikkelde men-
schen, gewoon zich te beheerschen en de
mogelijkheid van mislukken inziende. En,
wil rne gelooven, voor hen is de kwestie
van T algemeen stemrecht niet alleen
eene politieke kwestie; ze is meer dan dat:
’t is eene gevoelenskwestie. Zij lijden in
hun hart wanneer zij zien dat zij voor de
stembus maar ’t derde wraard zijn van een
burgeren vooral van een vlaamschen bui
tenkiezer, gansch onderworpen aan den
alvermogenden invloed der geestelijkheid.
De werkman acht zich zoo wel bekwaam
y
i 1 I
Annoneenprijs 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncen te weigeren is voorbehouden. De annoncen, artikelen
en mededeelingen moeten vóór den Donderdag middag in het koffiehuis Willems Fonds, Valkestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels of mededeelingen, bestemd voor
voor het Weekblad van Nieuport en Kanton moeten door den schrijver onderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
Wij hebban het reeds meermaals gezegd
en herhaald, en iedereen weet het, dat tot
de kieswethervorming eensdaags zal moe
ten overgegaan worden. Niemand gelooft
aan de bestw digheid van het huidige re
giem. Z?lfs onder-degenen aan wie lit
kiesstelsel ni-.-d, mishaagt, is er geen enkele
die de hoop koestert het te kunnen b<diou
den.
De huidige kieswet is de uitslag eener
met te veel spoed geslotens overeenkomst.
Zij is vol ongerijmdhe 'en, en onrechtvaar
digheden.
De herkiezing zal men moeten doen.
Doet men ze heden niet en weerstaat men
aan de huidige rechtmatige eischen, dan
zal men ze morgen moeten doen.
Het is nu minstens dertig jaar dat de
kwestie van ’t stemrecht het politiek leven
beheerscht en oorzaak is van jden stand
vastig heerschenden onklaren toestand.
Hebben wij er niet alles bij te winnen met
ons van die kwelling te ontlasten en ein
delijk te kunnen leven onder een kiesre-
giem dat allen bevredigt, dat elkeen vol
doening geeft en waarvan de uitslagen
(dwang, en uitkooperij en priesterheer
schappij daargelaten) door niemand zou
den kunnen betwist worden?
Dat was het geval niet met de herzie
ning van 1893 Klerikale zoowel als anti
klerikale afgevaardigden voorzagen de
broosheid van ’t systeem en de hervorming
werd om zoo te zeggen gedaan zonder de
tusschenkomst der liberale partij die op
dit oogenblik bijna niet in de Kamers was
vertegenwoordigd en dus aan het sluiten
der overeenkomst geen deel nam.
Gansch anders is het heden gesteld. Al
de partijen zijn in het Parlement vertegen
woordigd en indien men zich in den schoot
van dit Parlement op eene formuul van
eerlijkheid en rechtvaardigheid ’t akkoord
wilde stellen, men zou onbetwistbaar
nuttig werk verrichten.
Het ware eene grootsche taak eene
oplossing te geven aan de kieskwestie, een
einde te stellen van den den twist die
heerscht en zal blijven heerschen tot dat
rechtvaardigheid zegeprale.
Het ware eene grootsche taak afstand
t® doen van voorrechten, die den minde
ren kwetsen, om aldus de onheilen te ver
mijden die dreigend naderen.
Zal ons klerikaal ministerie het eindelijk
begrijpen? Zal het die grootsche taak
A
'Ü'V
V
fe
fr
rtri
X
■b
w
.mw*,
I
iSSh
A-
p
ej. x-
o
bV-W. I
-vr n
■■1
4
D’-d-k-'i
<7 A. v
f
A. V* -N
y.
j1»» J,’1
- I
^IEUPPRTen kanton
2-
