Voor Vrijheid
en ttechlï
Êoncert-Vflordra&ht
I^oor fwaarSieM en Fre^e/-
Wilkius-Fonds - Afdeeling Nieuport
Ons Praatje
Domheid en trouweloosheid
Nog over Haeckel en het
Nieuwsblad
Het Weekblad en de vrouw
Zaterdag 26 October 1912
Derde Jaargang
B
Ingang vrij en kosteloos.
VERKOOPER
Pieter Verstraete, zoon
Valkestraat, Nieuport
Op Xondag 8ï October
om 4 1/2 ure namiddag
IN HET LOKAAL, VALKESTRAAT
kind iml g'.-reeds'e dat de lagere school bijwoont.
Dat bewijst.enkel, ofwel dat bij niet eens weet
hoe de luidend lagscbe wetenschap al meer en
meer er ice ko t in de atomenvorming slechts
eene uiting van het arbeidsvermogen te zien en
hoe zekere geleerden nu spreken van de electri-
sche natuur der stof; en dan, voor iemand die
wetenschappelijke redetwisten wil volhoudgn, is
dat domheid; ofwel weet hij het en dan is zijn
antwoord eene nieewe trouweloosheid, want dan
moet hij wel beseffen dat een kind der lagere
scholen'zoo iets niet begrijpen kan. Nogmaals,
hij heeft de keus.
En op de vraag hoe men het heelal wel kan
meten weet hij enkel te zeggen dat men het cor
pus van den aapmensch, hoewel groot, toch
meten kan. Hoe slim toch! Men kan het lichaam
van een mensch meten ja, er bestaan daarvoor
toestellen, maar waar is het toestel waarmede
men het heelal, dat tot maar onze sterkste teles-
kopen ons toelaten te zien, zou kunnen meten?
In ons eerste artikel over dit onderwerp
drukten wij onze voldoening uit dat het
Nieuwsblad over het stelsel van Haeckel
had gesproken, daar dit misschien som
mige lezers van het blad in de verzoeking
zou brengen zijne werken eens in te zien.
Daarop b schuldigt het ons weder van
godsdiensthaat.
Een Meisje in Nnnrwegen,
voordracht met zichten door den Heer
Westendorp,leeraar te Gent, opgeluisterd
door MUZIEK en ZANG.
DRUKKER
JOSEPH HAJS2CIK
Statiestraat, Oudenaarde
PRIJS PER NUMMER
E» centiemen
wel te verstaan. Doch koeren wij terug op
ons onderwerp de aftruggelarij. Waarom
zou de Staat op al zulke zaken niet wat
m°er toezicht kunnen uitoefenen? Voor ’t
betalen van eenige franks paté 4, stellen
z directeurs, controleurs, ontvangers en
accynsbedienden in ’t werk, terwijl de
groote schelmerijen vrij weg gepleegd
worden.
Hoe menig notaris poetste reeds niet de
plaat met zuurg wonnen centen van kleine
burgersen renteniers? Ht^ gouvernement
benoemt de notarissen, waarom oefent het
dan op hen geen strenger toezicht uit?
Waarom zijn ze, zooals de ontvangers,
gpene staatsbedienden en is de Staat voor
hen niet verantwoordelijk? En in ’t geval
Wilmart, hoe hadt de aftruggelarij kun
nen belet worden? Ons dunkens heel een
voudig. Het kapitaal beloopt tot zooveel
millioen verdeeld in zooveel obligaties en
dat verschijnt in ’t Staatsblad. Wilmart
deed nieuwe akties maken en deed ze
stempelen door den Staat. Nu vernietigen
de beheerders der maatschappij zeil de
akties die van Wilmart deden het niet
maar waarom vernietigt de Staat zelf
de oude akties niet, vooraleer er nieuwe te
willen of mogen stempelen zonder kapi
taalsvermeerdering? ’t Zou wat min zegel
recht in de Staatskas brengen, doch ’t zou
ook heel wat min lieden de zakken laten
plunderen en ’t laatste is toch wél ’t beste,
niet waar?
En dan, hebt ge ook opgemerkt, beste
lezers, hoe zekere klerikale bladjes er
reeds op los gaan? Brr... Wilmart was een
liberaal en met hun gewoon talent beproe
ven zij het de euveldaden van dat heer
schap op den rug der liberale partij te
schuiven. Voorgedaan is nageleerd en de
kleine blaadjes, die zoo gaarne onderduims
schelden en verwijten of trouwelooze
zinspelingen maken zullen natuurlijk niet
ten achteren blijven. Zoo gaat het immers
altijd; ze zien de sp'inter die in andermans
oog zit, maar niet den balk die bij hen
doordringt. Alsof eene partij voor derge
lijke feiten aansprakelijk kon gemaakt
worden! Zou immers voldoende wezen
ems goed rond te blikken om dergelijke
feiten door klerikalen gepleegd bij de vleet
te kunnen aanhalen. Wie van ons heeft er
dan al aan gedacht te beweren dat op
financieel gebied de klerikale partij zot is?
Niemacd en zulks ware ook gansch on
aannemelijk; in alle koren is er immers
kaf.
Veel wordt er nu gesproken en nog meer
wordt er geschreven over de groote af
troggelarij gepleegd sedert jaren door ze
keren Wilmart. De gazetten staan er van
vol en op staminet hoort men niets anders
dan hoe is ’t mogelijk zoo iets te kunnen
zonder dat moeder Justitia u bij den kraag
vat. Anderen gaan zelfs zoover te zeggen
er zijn geene papierwaarden meer die nog
deugen, ’t Laatste is wat al te ver gezocht,
alhoewel vele obligation die van den
Staat niet uitgezonderd veel gezakt zijn
en menige beurs hebben verlicht en men
toch nooit zeker is een echt of een valsch
bankbriefje te ontvangen. Onbetwistbaar
is er op financieel gebied nog oneindig
veel te doen en zouden onze wettenmakers
nuttig werk kunn- n verrichten om bedrog
en aftroggelarij, zooniet volkomen te be
letten. dan toch in ruime mate te vermin
deren. Maar wat wilt gé? Vele' honorabe-
len werpen zich hals oyerkopip flnancieele
zaken; hun naam prijkt als uithangbord
op aanlokkende prospectussen. Zij zijn
beheerders van twintig en meer naamloo-
ze maatschappijen en verdienen menige
duizenden per jaar met nu en dan hun
hindferken te plaatsen onder stukken die
ze soms zelf nooit gelezen hebben. Ande
ren werken onderduims, zetten strooien
mannen en vullen hunne zakken, hetgeen
niet belet dat de eersten zoowel als de
laatsten daarna voor bewezene diensten
graaf of baron, vicomte of ridder worden
geslagen de papridders uitgezonderd
ABONNEMENT
2,60 frank per jaar
op voorhand betaalbaar
Onder deze hoofding treffen wij in het
Nieuwsblad een artikel aan waarin het
ons uitdaagt te bewijzen dat
1) De katholieken tot in deze laatste
tijden ’t misprijzen voor de vrouw onder
wezen hebben.
2) De katholieken de vrouw voor onzui
ver, geducht en verderfelijk houden.
3) De katholieken ooit, dit in welken tijd
ook, beweerd hebben dat de vrouw geen
ziel had.
Onze lezers zullen zich voorzeker nog
onzen pennetwist met het Nieuwsblad
over de houding der kerk tegenover de
vrouw herinneren. Deze pennetwist duur
de van 29 April tot 9 September 1911, en
de memorie van het Nieuwsblad is wel
kort indien het zich niet herinnert dat wij
dan alles bewezen hebben wat wij daar
over nu nog volhouden. Wij zullen niet
herbeginnen en slechts het vlaamsch
spreekwoord herinneren Een priester
zingt ook geene tweede maal de mis voor
hetzelfde geld.
In een artikel vao 19“ dezer, getiteld Ezela-
rijen vervuld met hatelijk! eden welke wij
slechts het volledigste misprijzen waard achten,
tracht het Nieuwsblad zich te verrechtvaardigen
over de beschuldiging van trouweloosheid welke
wij het toegeworpen hebben in ons artikel
Trouwelooze polemiek van 12 October.
En om daartoe te geraken houdt het nu voor,
dat, zeggen dat de natuurwetten overtijd mis
schien anders waren dan nu, (bewering welke
ons ten onrechte toegesebreven had) of, zeggen
dat iets wat, in de nu bestaande voorwaarden
niet meer gebeurt, misschien wel vroeger, in
gansch andere voorwaarden, welke toen heel
zeker bestonden, mogelijk geweest is, een en
hetzelfde is; dat het eenig verschil is dat het
eene klaar is, het andere duister.
Welnu, laat ons een voorbeeld nemen Men
weet dat zekere scheikundige verbindingen
slechts plaats kunnen grijpen op zekere tempe
ratuur. Zoo kan men nu bij middel van den elee
trieken oven van Maissan, er sommige terug
brengen welke men vroeger, bij gebrek aan vol
doende warmte, niet kon tot stand brengen.
Indien wij nog hoogere warmte konden bereiken
dan zouden wij er voorzeker nog andere ver
krijgen.
Men merke nu op dat zekere onlangs ontdekte
gassen, namelijk argon, krypton, xénon, enz. in
de nu bestaande voorwaarden nooit in verbonden
staat aangetroffen worden en, met middelen
waarover de wetenschap nu beschikt tot geene
enkele verbinding met andere stoffen kunnen
gedwongen worden.
Indien wij nu zeggen
In de bestaande voorwaarden en met de mid
delen waarover de wetenschap nu beschikt ver
binden deze gassen zich nooit; maar vroeger, in
de eerste tijden na het ontstaan der aarde, be
stonden heel zeker andere voorwaarden, namelijk
eene hoogere temperatuur dan de hoogste welke
wij nu tot stand kunnen brengen, en zoo kan het
misschien wel zijn dal diezelfde gassen dan in
verbonden toestand op aarde aanwezig waren
dan zouden wij wel een voorbeeld hebben van
iets dat nu niet kan gebeuren en vroeger, in
andere voorwaarden, misschien wel mogelijk
geweest zijn zonder dat de natuurwetten daarom
anders -ouden geweest zijn.
l idien dé krabbeltar va i het Nieuwsblad zulks
niet begrepen heeft is het verregaande domheid,
want dan weet hij niet eens wat men door na
wenen verstaat. Indien hij bet begrepen heeft en
toch maar zijne ezelarij geschreven heeft, op de
onwetendheid zijner lezers steunende, dan blijft
onze beschuldiging van trouweloosheid verdiend,
hij heeft nu de keus.
Verder, antwoordende op ons schrijven dat
wij hem zouden antwoord geven op zijne bewe
ring dat iels wat steffelijk en meetbaar is (name
lijk volgens hem het heelal) onmogelijk oneindig
kan zijn in uitgestrektheid, wanneer hij ons zou
gezegd hebben wat de huidige wetenschap ver
staat door stof en stoffelijk en hoe men het heelal
wel kan meten, verzendt hij ons naar het eerste
Annoncenprijs 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncen te weigeren is voorbehouden. De annoncen, artikelen
en mededeelitigen moeten vóór den Donderdag middag in het koffiehuis Willems Fonds, Valkestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels of mededeelingen, bestemd voor
voor het Weekblad van Nieuport en Kanton moeten door den schrijver onderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
Kinderen, t jet vergezel! van hunne
outers, wórden niet binnengelaten.
Onzevolksboeken.) gevestigd in het
lokaal is allo zondagen van 11 ure open.
De boeken worden aan iedereen kosteloos
ter lezing uitgeleend.
B
W'
g|
O
.Jl*\
Sï
'W-
i, fel
fr - I
Ef5-Ll
