a
I
i
BIL
o
A J
I
-WW
3B
a
ah
f7 oor Vrijheid en Êleeht! V oor H^inar heid en
F
ii!
r
Sr1
f retiel
Gemeenteraad van 30 October 1912
WÊffl
N° 46
1 B£
Derde Jaargang
.W
w
I W
Rhetorica
Boekennieuws
IMwiö
Zaterdag 16 November 1912
W..J
i
I
v.
BW
B
ff
»w
4
i-
X
VERKOOPER
Pieter Werstraete, zoon
Valkestraat, Nieuport
K-J-r
ABONNEMENT
2,60 frank pei* jaar
op voorhand betaalbaar
mi
B-j
pfil
Rm
T."
T'l
«3
I
ggf *:Tïï rtn
Ktes
®1
Tit
r.^>
r.|fë
PRIJS PER NUMMER
5 centiemen
Barf
SIR
&&TT'/
II. Bernardus een orakel zal beschouwen
Het huwelijk verwerpen is de onzede
lijkheid invoeren.
Op eene ander© plaats zegt hij dat voor
de instelling van het celibaat, het pr'es
terdom kuisch was, maar sindsdien niet
meer en dat de gansche geschiedenis be
wijs levert tegen de tegenovergestelde
bewering welke hy eene klaarblijkelijke
leugen noemt.
Zijne besluiten zijn de volgende
1. Het huwelijk der priesters zal de kerk
verlossen van de wanordelijkheden en de
monsterachtige schandalen welke ze, door
alle eeuwen heen, onteerd hebben.
2. Het huwelijk der priesters zal den
godsdienst en het priesterdom tot hunne
oorspronkelijke reinheid terugbrengen.
3. Het huwelijk der priesters zal goede
christenen aan de kerk en goede burgers
aan het vaderland geven.
4. Het huwelijk der priesters zal ze vrij
waren voor de belachelijkheid en de cri
tique scandaleuse
5. Het huwelijk der priesters zal het
aanwerven van seminaristen vergemak
kei ij ken en zal alzoo de schaarschheid aan
de priesters verhelpen, welke dreigt de
grootste godsdienstelijke crisis te worden.
6. Het huwelijk der priesters zal eene
oneindige rede tot toenadering zijn tus
schen de roomsche kerk en de afgeschei
dene kerken.
Deze zes punten worden door den schrij
ver op breedvoerige wijze bewezen en
kunnen, ons inziens, niet betwist worden.
Wel is waar zal het heerschende voor
oordeel oorzaak w’ezen dat de moedige
daal van den E. H. Claraz hem menigvul
dige vijanden en talrijke onaangenaamhe
den zal berokkenen want hij schreef het
immers zelf
Er zijn geene schadelijkere vooroordee
len dan de godsdienstige vooroordeelen,
want zij winden al de krachten van den
geest tot het hoogste punt op, en, meer
dan alle andere, baren zij dweepzucht,
bijgeloof, partijgeest, stelselmatigheid en
esprit de coterie.
Des te meer moet men hem loven niet
teruggedeinsd te hebben want immers, hij
schreef het ook
De zedeleer bedeelt aan den geest
zonder rust de waarheid te zoeken; in het
gebied van het denkvermogen, is niets
zedelijker dan de waarheid en, wanneer
men ze niet met zekerheid bezit, is niets
zedelyker dan twijfel. In dat geval is de
twijfel de waardigheid van het gedacht en
het vrijwillig blind geloof is onzedelijk
En, sprekende van de dweepers die niets
hooren willen, zegt hij nog
Welk is dan hun geloof, indien het niet
zeker van zichzelf is? Zij bekennen en zij
weten dat de wetenschap niets echts ver
nielt; dat zij de feiten niet schept, maar ze
enkel vaststelt; dat,indien zij iets ontbindt,
het enkel de dwaling en het verdichtsel
kan zijn, en dat de werkelijkheid, de zelf
standigheid, het leven, aan de spitsvondig-
ste kritiek weerstaan en altijd weerstaan
zullen Dus, zoo zij vreezen; indien zij zich
tegen de verspreiding van het licht ver
zetten, indien zij de rede beleedigen, in
dien zij in plaats van den godsdienst vrij
te houden van elke drogrede, van iedere
oneerlijkheid, verkiezen de feiten te ver
mommen, de geschiedenis te vervalschen,
de door de wetenschap verkregen© en
bewezene stellingen voor onvoldoende of
zelfs voor valsch te doen doorgaan, dan
brengen zij erge schade aan den vooruit
gang van den godsdienst En hij vraagt
dan ook nog of zij het christendom hopen
te doen zegepralen door ervoor te liegen.
Men zou waarlijk zeggen dat de krabbe
laars van het Nieuwsblad van Nieuport
voor priester Claraz geene onbekenden
zijn.
gl
i<-
dat zelfs den minst ontwikkelden onder de toe
schouwers, medegevoerd werd en deelachtig
werd gemaakt van schrijvers bedoeling.
Onze kunstvrienden Dierendonck, Gabooter,
Fryns, Vermeirsch, De Jaegher en Braecke wor
den talentvol bijgestaan door Mejuffer Vanden
Wouwer en Mevrouw Steeghers, welke trouwens
de voornaamste rollen te vervullen hadden en
deze meesterlijk hebben gespeeld.
Siska van Roosemael wordt onder de blij
spelen gerekend omdat daarin eenige koddige
toestanden voorkomen doch is veeleer een too-
neelspel.
Immers de handeling geeft eene groote les
aan vele jonge meisjes, die met de ziekte van
hoovaardigheid besmet zijn en geeft meer dan
een nuttige wenk aan vele ouders, die van hun
ne dochters liever modepoppen dan bekwame
huisvrouwen willen maken.
De vertolking was goed. De heeren Vantomme,
Gabooter en Braecke, hebben onberispelijk hun
ne wederzijdsche rollen vervuld en, kunstvol
bijgestaan door de Damen Vanden Wouwer en
Steeghers dan ook overgrooten bijval genoten.
Het opvoeren van Siska van Roosemael
had ook nog eene andere bedoeling n. 1. eene
hulde te bewijzeaan onzen wereldberoemden
vlaamschen schrijver Conscience. Van Peene
heeft, uit het verhaal van dien naam door Cons
cience geschreven, het tooneelstukje getrokken
dat honderden malen voor het voetlicht is ver
schenen; voorzeker goede vruchten beeft opge
leverd en ook dikwijls hel doel heeft bereikt dat
Conscience er mede beoogde.
Wij kunnen niet anders dan onze werkzame
Rhetorlca gelukwenschen met hare eerste ver-
tooning.
De hartelijke toejuichingen van een overtalrijk
publiek, was het kenmerk van hoogschatting en
genegenheid; dat het ook haar eene aanmoedi
ging zij, om hare faam nog te vergrooten en om
ons nog menige genotvolle uren te verschaffen.
Zondag gaf onze verdienstelijke Rhetorica,
hare eerste verlooning van tooneeljaar 1912-13.
Werden opgevoerd Het Kruispuntgeprimeerd
tooneelspel in drie bedrijven van den vruchtbaren
tooneelschrijver D Claeys en Siska van Roose
mael blijspel met zang van den onsterfelijken
Van Peene, naar het verhaal van onzen grooten
Conscience.
Onder letterkundig opzicht valt er op Het
Kruispunt niets af te dingen. Het is eene greep
uit tiet dagelijksche leven waarin schrijver het
bewijs levert >an een diep denker. Onder too-
neell.undig opzicht heeft het echter minder ver
diensten, Het is ietwat droog, om een publiek,
dat niet altijd uit geleerden bestaat, te boeien.
Dit is overigens een gebrek van de meeste heden-
daagsche tqoneelstukken Keurige, meesterlijke
uitdr ukkingen maar te ver heven geschreven om
door velen goed begrepen te worden. Het is dan
ook geen wonder dat vele maatschappijen, der
gelijke stukken niet aandurven, omdat zij over
geene elementen beschikken, genoegzaam be
kwaam om de voorkomende personen uit te
beelden. Dit is dus des te lofwaardiger voor onze
tooneelliefhebbers; zij durven en zij kunnen, dit
hebben ze zondag laatst bewezen. Met een merk-
waardigen samenhang, hebben ze Het Kruis
punt weer gegeven en we verklaren gaarne,
(Vrij naar ’t Stinkertje).
President Jantjie.
Al de leden zijn tegenwoordig, zoo zegt ’t
Stinkertje, maar Leonsjie komt binnen achter
de lezing van ’l verslag; Jultjie achter ’t eerste
punt van ’t dagorde en eindelijk Mieltjie na ’t
vierde punt. Nu, tot daar, zei Mote, ’t en komt
op een stuk of drie niet aan.
Jantjie. Ik verklaar de zitting geopend en
openbaar. Het proces verbaal weid door Theofiel
om kakslag ten 5 neergelegd Ik bid u, Theofiel,
geliefde besluiten te lezen.
Theofiel voldoet aan die bede en Jantjie zegt
geen observaties, minheers.
Thomas steekt zijn vinger omhooge. Quoi,
kwak, kwak, zeggen d’anderen en Thomas
spreekt als volgt ’t dacht me, Quoi dat we be
sloten hadden aan alle drie de drukkers ulder
prijzen te vragen.
Jantjie. We heen de prijzen van de heeren
drukkers Dumon en Lammen; we moesten ze dus
niet meer vragen.
Wij hebben er altijd aan gehouden onze
lezers zooveel mogelijk op de hoogte te
houden der belangrijkste werken welke in
de wereld worden gezonden door deze,
on ter de priesters welke de waarheid niet
vreezen en hunne stem durven verheffen i
om, in het belang van den godsdienst
noodige hervormingen te vragen.
Ghtrouw aan deze gewoonte kunnen wij
niet nalaten de aandacht te vestigen op het
boek - elke m. E. H. Claraz, onderpastoor
van St Germain l’Auterrois, onlangs liet
verschijnen bij den uitgever Flamarion te
Parijs o /der dep titel Le mariage des
Prêtres
Op de meest overtuigde wijze bewijst de
moedige priester dat het geoorloofd is,
zonder het dogma te raken, te redeneeren
over het vraagstuk dat in zijn boek behan
deld wordt en dat in nauwe, betrekking is
met de grootste belangen van den gods
dienst en de maatschappij.
Het priesterlek celibaat, zegt hij, is een
punt van tucht, niet van dogma, en,indien
het dogma onveranderlijk is, is de tucht
het niet. Hij vraagt dan ook aan de kerk,
namens de zedeleer en de maatschappij,
de oorspronkelijke tucht, welke het huwe
lijk der priesters toeliet, te herstellen. Hij
vraagt het, steunende op de goddelijke
openbaring van het heilig schrift, de apos
telijke overlevering en het heiligste recht
van den mensch.
Hij toont op treffende wijze aan dat het
stelselmatig en verplichtend levenslang
celibaat veroordeeld wordtdoor denatuur-
lijkeen door de bovennatuurlijke wet, in
andere woorden door de godsgeleerdheid,
de wijsbegeerte, de levensleer en de ge
schiedenis.
Het was slechts rond het einde der
XI* eeuw, zegt hij, onder het pausdom van
Gregorius VII dat al de gestrengheden van
het celibaat aan de priesters opgelegd
werden. De tegenstand was algemeen en
verminderde slechts ten gevolge der on-
tuchtheid welke den eerlijken huwelijks
band verving.
Laten wij de gordijn neder, gaat hij
voort, over de verderfelijke gevolgen van
het celibaat gedurende dit tijdperk van
lange eeuwen wanneer het gebruik .der
bijzitsters openbaar werd en als een nood
zakelijk heelmiddel-werd beschouwd.
Er zal een dag komen, zegt hij verder
aog, dat men de volgende spreuk van den
- -
SE??, g
DRUKKER
JOSEPH K A.ECK
Statiestraat, Oudenaarde
voor het Weekblad van Nieuport en Kanton moeten door den schrijver onderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het teci van opna
worbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
-f I®
'j’j
:’“S
1
1
SH
*-as.-<
«.w.-:.-'7
»»scra»4
yj
By
‘JPCT
i-
tT4.‘31
- .-”■*
■J r-
rE^TsSa
V
I
k*'
UPORTenKANTÖ
f
V -8-
/OM
SS
