Yoor O'aar he ia en frette.
l^aor Vrijheitl en Hecht!
WM.
Ons Praatje
Ff gl
w
Zaterdag 23 November 1912
N° 47
Derde Jaargang
De ministerieele verklaring.
no-
VERKOOPER
Pieter Versiraete, zoon
Valkestraat, Nieuport
PRIJS PER NUMMER
S centiemen
houden.
Uit de bespreking, die deze week in de
Kamers zal plaats gehad hebben, zullen
wij wellicht meer vernemen.
ABONNEMENT
22,60 fjfo.xa.lx per jaar
op voorhand betaalbaar
Wij hebben duseene ministerieele ver
klaring gehad, vol ronkende volzinnen
erger dan eene troonrede, en op den hoop
toe eene ministerieele crisis.
Want ’t was wel eene crisis.
Men heeft er zich niet bij bepaald gene
raai Michel van kant te steken, omdat
men hem niet bekwaam achte het groot
debat over de militaire kwestie tegenover
de Kamer en ook tegenover zekere kleri
kalen vol te houden; men heeft ook niet
alleen aan den heer Srgers een minister-
frak (oegeworpen, maar daarenboven heeft
men den ou I minister Helleputte opge-
vischt. Daar Schollaert nu terzelvertijd
voorzitter der Kamers werd benoemd
(geen enkel antiklerikaal stemde voor
hem), zoo is het alsof het oud ministerie
terug aan ’t bewind komt en dat juist op ’t
oogenblik dat hoofdminister deBroquevillo
beweert eene nieuwe politiek te zullen
invoeren, eene nationale politiek, en
tevens een dringenden oproep doet tot de
vaderlandsche gevoelens zijner politieke
tegenstrevers.
Over de aan het ministerie toegebrachte
wijzigingen leptde verklaring geen woord.
Dat zal zijn voor de bespreking dier ver
klaring, die ons erachtens niet langdurig
wezen zal, (men kent immers de juiste
toedracht van het militaire wetsontwerp
nog niet) en noodzakelijk tot de kwestie
der grondwetsherziening leiden zal. Die
ministerieele wijziging dient inderdaad
uitgelegd te worden, want zij is gansch in
tegenstrijd met de ministerieele verkla
ring. Deze meldt eeneradikale hervorming,
wat de krijgswet aangaat en die wel den
algemeenen dienstplicht schijnt. Nu, Hel
leputte en Segers zijn oude antimilitaristen
wiergansche politieke loopbaan gesteund
was op het «Niemandgedwongen soldaat».
’t Zijn ook klerikalen der fanatieke soort
der soort Schollaert; en Helleputte is met
zijn schoonbroer Schollaert gevallen met
de schoolkwestie.
Over de schoolkwestie spreekt de ver
klaring bitter weinig;geen nieuw’ontwerp
wordt aangekondigd; men schijnt de
kwestie op ’t achterplan te schuiven met
het inzicht ze langs bestuurlijken weg op
te lossen met alle ja ren wat meer en meer
millioentjes. toelagen aan de klerikale
seholen te schenken; geen wonder dan ook
dat Woeste, de geslepen vos, bij den laat-
•ten val van ’tministeriedoor zijn vrienden
verwenscht, thans weer te voorschijn
komt en opgehemeld wordt.
Langs eenen anderen kant meldt de
verklaring van ’t ministerie zijne bekee
ring tot de sehoolverplichting.
Hebben Helleputte en Segers zich dan
zoo op eens bekeerd tot het verplichtend
onderwijs en den verplichten soldaten
dienst?
’t Is waar dat men als uitleg geeft, hen
in den schoot van ’t ministerie opgenomen
te hebben om in hen geene onverzoenlijke
tegenstrevers te ontmoeten. Die mannen
waren nochtans gewoon zich op hunne
princiepen te beroemen, maar, geeft men
hun een ministerzetel dan,... on se foue
des principes.
Zekere klerikalen hebben het van Hel
leputte wat al te sterk gevonden en wat
Segers betreft,zijne vrienden van Antwer
pen vinden dat men voor een minister
portefeuille van zeewezen gansch zijn ver
leden mag verloochenen. Hij is ten ande
ren den eersten niet die zulks doet.
Wat nu de kwestie der herzienir g be
En waarom zouden we niet wat praten?
Minister De Broqueville zegt wel aan de
liberalen en socialisten, komt en laat ons
praten over de herziening der grondwet,
laat ons een akkoord maken en eene for-
muul zoeken die allen bevredigt.
Die formuul is te zoeken. Maar zij zal
moeten gesteund zijn op de gelijkheid van
alle klassen en alle voorrecht afschaffen
dat het meervoudig stemrecht thans aan
de klerikalen schenkt. Het is onontbeerlijk
ook dat zij de volledige evenredige verte
genwöordiging behelst, opdat elke partij
vertegenwoordigd weze volgenshare totale
getalsterkte.Kortom’t is hoog tijd de recht
vaardigheid te vf•rwezentlijken, gansch
de rechtvaardigheid en wel zoodanig, dat
de uitslag der kiezing den waren wil van
het volk, voortaan gansch gelijk, daarstelt.
Elke hervorming die van deze grondbe
ginselen afwijkt zou onaanneembaar we
zen, omlat zij het bestaande kwaad zou
laten voortwoekeren in stede van het
radikaal af te schaffen.
Het ministerie, in zijne verklaring
DRUKKER
JOSHFH HAHCK
Statiestraat, Oudenaarde
Annoncenprijs 0,15 fr. per drukregel. Rechterlijke aankondigingen 0,50 fr. per drukregel. Het recht annoncen te weigeren is voorbehouden. - De annoncen, artikelen
en mededeelingen moeten vóór den Donderdag middag in het koffiehuis Willems Fonds, Valkestraat Nieuport besteld worden. Alle artikels ot mededeelingen, bestemd voor
voor het Weekblad van Nieuport en Kanton moeten door den schrijver onderteekend en onder gesloten omslag ingezonden worden. Het recht van opname is
voorbehouden en de volstrekste geheimhouding gewaarborgd.
pens het militaire vraagstuk heeft aan zijne
vrienden gezegd De meerderheid zal
begrijpen dat indien het ministerie dit
aandeel der verklaring voor gansch de
Kamers heeft voorbehouden, het dit ge
daan heeft uit eerbied voor de vaderland
sche gevoelens van AL de leden. Wij
hebben niet gewild dat in die kwestie
eenig onderscheid tusschen al de parle-
menstleden besta, omdat de eer der eenen
zich hier versmelt met die der anderen
Aan zoo’n vriendelijkheid, aan zoo’n
oplettendheid hebben de klerikale ministe
ries ons niet gewend. Maar do vriendelijke
uitnoodiging van minister De Broqueville
zou veel schooners geweest zijn, zoo met
recht niet mocht en moest veronderstellen,
dat er voor hem redens van belang be
staan.
Het gouvernement heeft inderdaad de
oppositie noodig, ten minste de liberale
fraktie, om zyn krijgsomwerp er door te
kr gen. Het is dus van zijnentwege eene
taktiek, om aan de klerikale partij de
voor haar te verwachten nadeelige kiesge-
volgen te vermijden. Het is zelfs heel
waarscijnlijk dat een gedeeltederklerïkale
meerderheid zich zal terugtrekken, zich
bij de stemming zal onthouden, ofwel er
tegen zal stemmen; kwestie van in de
gratie te staan der buitenkiezers, aan wie
zij steeds wijs gemaakt hebben dat zij niet
voor meer leger kosten, meer soldaten en
meer kazernen zijn.
Die komedie hebben ze immers reeds
meer gespeeld en wel telkens eene voor
een ministerie belangrijke kwestie op ’t
tapijt kwam. Ze werd gespeeld in 1906
voor de forten van Antwerpen; in 1908
voor de overname van den Congo; in 1909
voor de krijgswet van een zoon per huis
gezin. Telkens waren de liberalen de dupe
der klerikale politiek, zonder schroom en
zonder openhartigheid, voor wien het
einde alle middelen wettigt. Onze goede
trouw, onze eerlijkheid, onze rechtzinnig
heid werden honderdmaal door de kleri
kalen geëxploiteerd, om op ons de verant
woordelijkheid te schuiven die zij als
meerderheid moesten dragen.
En thans weer vragen wij zullen wij
niet nogmaals het schaap zijn? Als ’t gou
vernement van ons zal bekomen hebben
hetgeen hot verlangt, ’t is te zeggen een
steun voor hot militaire vraagstuk, zal het
dan den toon van zijn lied niet veranderen
en zou het soms geen liedje wezen om ons
in slaap te wiegen? Zal het gouvernement
ziening moeten opgelost worden.
Met recht kan uit de ministerieele ver
klaring afgeleid worden dat, ware het niet
van de dreigende werkstaking, het gou
vernement bereid zou wezen een datum te
bepalen voor de bespreking der grond
wetsherziening. Er is zelfs meer, vermits
de verklaring zegt dat het gouvernement
niet als van eeuwigen duur de formulen
kan beschouwen, die het stemrecht rege
len, daar ook de gedachten zich met ter-
tijd wijzigen en de toepassing nieuwe
gezichteinders opent.
’t Is dus eene zekere zedelijke erkenning
der noodzakelijkheid der herziening. En
hieruit mag men ook besluiten dat men
nooit, aan de macht der openbare opinie,
die zich op wettelijke wijze lucht geeft,
twijfelen mag en men de hoop mag koeste
ren het zuiver algemeen stemrecht te
verkrijgen zonder dat het zal noodig wezen
tot de algemeene werkstaking over te
gaan. Des te beter.
De waarheid is dat de herziening in
aantocht is en dat het gouvernement er
treft, die feitelijk de kapitale kwestie is, kent die niet langer meer te kunnen tegen-
hier dient van Helleputte gezegd dat hij
zich laatst toch een goed woord heeft laten
ontvallen Laat ons praten. En uit de
n inisterieele verklaring blijkt wel dege
lijk dat ze bereid zijn te praten, dat de
deur openslaat. En eene deur moet toch
wel open of toe zijn.
Het gouvernement verklaart voor be
dreiging niet te zullen wijken en ook niet
onderden drang van bedreiging te kun
oen beraadslagen. Dit decorum behoorde
natuurlijk bij de ministerieele rede, maar
iedereen bedreigt het ministerie niet met
algemeene werkstaking, ’t Zijn niet alleen
de socialisten die.de grondwetsherziening
en het zuiver algemeen stemrecht vragen,
’t Zijn ook de liberalen, die verklaard
hebben zich niet bij de bedreiging van
algemeene werkstaking te kunnen aan
sluiten, maar niettemin eenparig in aan
merking nemen van het socialistisch
voorstel zullen stemmen omdat zij over
tuigd zijn dat de herziening noodzakelijk
is nu vooral, dat men van het land nieuwe
opofferingen vei^gt-voor zijne verdediging.
Wcrdt het socialistisch voorstel verwor
pen, dan zullen de liberalen het voorstel
doen en dan ook zullen de klerikalen niet
meer kunnen beweren dat het met druk
king of bedreiging gepaard gaat. En we!
licht eerder dan zekere klerikalen het
denken zal de kwestie der grondwetsher
‘ffi
l, a
A’t
®S3S
i\ Mi
t
eh KANT
